می دانید در لبنان، روز یکشنبه تعطیل و روز آخر هفته است. برعکس همیشه که عموما به جنوب می رفتیم، اینبار به قصد دیدن آبشار افقا (af-a) به جبیل رفتیم.

حادثه ی منا که در آن عده ای از حجاج بیت الله الحرام کشته شدند یکی از حوادث خونین و دردناکی بود که امسال اتفاق افتاد. هرچند جنگهای خونین چند سال گذشته در منطقه که مسلمانان را به جان هم انداخته و صهیونیستها را در آرامش فرو برده، اتفاقات کوچک و بی اهمیتی نبوده، اما کشته شدن حاجیان غیر مسلح در شرایط شرعی حج و در حرم امن الهی سوالهای فراوانی را مطرح می کند.

با اینکه هنوز علت اصلی و قطعی مشخص نشده اما بر اساس گزارشهای رسمی و غیر رسمی و روایت شاهدان می توان به نتایجی دست یافت.

از پنج سالی که لبنان هستم، فقط یک بار همراه استاد عزیزی به بعلبک رفتم. یکبار هم هفته گذشته به دیدن یکی از دوستان ایرانی رفتم. قرار شد یکشنبه را به بعلبک برویم. شب را در اقلیم التفاح گذراندیم. صبح زود هوای خنک و مطبوع دهکده انسان را سر حال می آورد. ابرها از نوک قله چون رودی سفید به پایین جاری شده و صحنه زیبایی پدید آورده بود. صبحانه خوردیم و از میان دهکده های جنوب، به طرف بعلبک به راه افتادیم.

شهید دکتر مصطفی چمران را شاید لبنانی ها بیشتر از ما بشناسند. آنها در سخت ترین زمان ها و مشکل ترین وضعیت ها با او زندگی کرده اند. در هجوم رژیم صهیونیستی و مبارزه بر ضد اشغالگران، در جنگ های داخلی و هجوم مسیحیان تندروی کتائب و قتل عام شیعیان، در سقوط نبعه و تل زعتر، در گرسنگی و تشنگی، در محاصره، در گرما و رطوبت مدیترانه، در ....

ولید جنبلاط فرزند کمال جنبلاط، پس از پدرش رهبر دروزیان لبنان شد. وی آنقدر از سیاست پرت بود که می گویند روز ختم پدرش سوار بر موتور هارلی داویدسون با کت چرمی سیاه درحالیکه دوست دخترش با لباسی قرمز پشتش سوار بود به مجلس آمد. در دنیای سیاست لبنان وی به برف پاک کن یا حزب باد شهرت دارد. به این دلیل که مواضع بسیار متناقضی را یکی پس از دیگری اتخاذ می کند. البته تغییر موضع در لبنان هزینه می برد! یادم هست یکبار ایران موفق به این تغییر موضع شد! اما بعد از چند ماه، موضع جنبلاط دوباره عوض شد. ظاهرا عربستان توانسته بود بیشتر هزینه کند!

نمی دانم این عادت ما ایرانی ها در خودبزرگ بینی، خود برتر بینی و خود بینی (رذیله اخلاقی که شیطان را از درگاه خدا راند) از کجا آمده اما همینقدر می دانم که ضربه های زیادی به ما، روابط اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و دینی ما زده است. الحمدلله ما همه از روحانی و سخنران و استاد دانشگاه و دانشجو گرفته تا بقول یک بنده خدا، لبو فروش و راننده تاکسی، همه و همه خود را معیار حقانیت و حقیقت می دانیم و تا دیگری ذره ای از معیار ما منحرف شد، او را قابل نقد و حتی اهانت و تکفیر می دانیم. وی را کاملا از حقوق شهروندی و انسانی اش قابل محروم کردن می دانیم و دوست داریم به نحوی خفه اش کنیم!

از زمانی که امام خمینی در حوزه به سبب مطالعات و نگرشهای عرفانی مورد غضب روحانیون سنتی بود و استکان فرزند امام را آب می کشیدند، تا دکتر علی شریعتی و تا امروز که دکتر رحیم پور ازغدی را مورد هجمه قرار می دهند، همه ناشی از یک واقعیت است: خود بینی و شخص محوری؛ که هر دو در دین اسلام بشدت مذموم و نهی شده است.

دکتر علی شریعتی که در اوج فعالیت کمونیستهای ضد دین توانسته بود با استفاده از کلام و منطق خاص خودش، جمع عظیمی از جوانان و دانشجویان را جذب کرده و با دین و تشیع آشنا کند، به زودی مورد هجمه افرادی قرار گرفت که شاید از روی حسادت و رقابت، وی را نپسندیدند و تلاش کردند از سخنان و افکار وی، راهی برای تخریب او پیدا کنند. از آنجا که غیر از ۱۴ معصوم و پیامبران، معصوم دیگری نداریم، به سرعت اشکالات عقیدتی و کلامی مختلفی در سخنان وی پیدا کردند و به او تاختند. کار تا جایی بالا رفت که برخی ها وی را حرامزاده هم خواندند.

روضة الشهیدین، در دهه های 70 میلادی یک بوستان جنگلی بود که جزو زمینهای شهرداری بیروت به حساب می آمد. این بوستان با 400 هزار متر مربع مساحت، پوشیده از درختان صنوبر بود و زمین های بازی دایره شکل و زمین اسب سواری داشت. اما امروزه تبدیل به قبرستانی از طوایف و ادیان مختلف شده است که بیش از 2000 نفر از آنها عبارت شهید بر قبرشان می درخشد.
اینجا بهشتی است که پس از 38 سال از افتتاح آن به عنوان قبرستان توسط امام موسی صدر، تبدیل به محل زیارت و فاتحه خوانی روزانه مردم شده است. صبح عید فطر و عید قربان، فرزندان بر سر قبر پدران و پدربزرگان خود می روند و هدیه همیشگی آنها فاتحه و دعا است که با دسته های گل و عود و بخور همراه است.

حتما شنیده یا خوانده اید که امام موسی صدر در لبنان برای کاستن اختلافات مسلمانان و مسیحیان، و شیعیان و اهل سنت تلاش می کرد. شاید ندانید امام موسی صدر با مفتی اهل سنت لبنان بارها صحبت و نامه نگاری کرد تا مسائل مختلفی مثل استهلال و اذان برای تمام مسلمانها یکپارچه و یک شکل شود. هرچند وی جواب مثبتی نداد و اصلا نمی توانست چنین تصمیم های بزرگی بگیرد.

امام موسی صدر شخصیت عجیبی بود. او با تمام شخصیت ها دیدار می کرد و می توانست بر آنها تاثیر بگذارد. جالب است بدانید او با ملک عبدالله که در آن زمان ظاهرا فرمانده گارد پادشاهی بود، دوست بود. اگر امام موسی صدر بود، مطمئنا امروز نه ما ملک عبدالله و پادشاه جدید را لعن و فحش می دادیم نه آنها ما را تکفیر می کردند و می کشتند.

چرا؟ زیرا اصلا اینقدر از هم جدا نمی شدیم و تن به خواسته دشمنان اسلام نمی دادیم که اسلام از داخل تضعیف شود. هرچند در این موضوع، تقصیر عمده بر گردن طرف مقابل است که با وجود اقدامات و رفتارهای وحدت جویانه شیعیان، خود را به کوچه ی بی عقلی زده و افراط و عدم منطق را سرلوحه حرکت خود قرار دادند.

مجموعه ۱۲ جلدی مسیرة الامام السید موسی الصدر چندی پیش در لبنان توسط حرکت امل مجددا به چاپ رسید. این مجموعه حاوی اطلاعات بسیار ارزشمندی از وقایع روزانه و اسناد مرتبط با امام موسی صدر است. تحقیق و جمع آوری این مجموعه به کوشش مرحوم حاج یعقوب ضاهر انجام شده است. انتشار چاپ دوم که با تصحیحات و ۹۳ سند و نوشته اضافه همراه بود، به دلایل امنیتی در لبنان بدون سر و صدا صورت گرفت و مراسم رونمایی برای آن برگزار نشد. صرفا در نمایشگاه بین المللی کتاب بیروت توسط یکی از انتشاراتی های لبنانی عرضه شد. مجموعه ارزشمند مسیرة الامام السید موسی الصدر با قیمت اندک که تنها هزینه چاپ را پوشش می دهد، در دفاتر حرکت امل در اختیار محققین و مورخین قرار می گیرد.
در آینده قرار است سایتی مخصوص این مجموعه با هدف تسهیل جستجو و تحقیق محققان راه اندازی شود.