چند روز پیش فیلم مارمولک را با زیر نویس عربی روی یک دی وی دی پیدا کردم. از کمبود فیلم نشستم به تماشا. سالها پیش آنرا دیده بودم ولی به جز موضوعش و کلیت داستان، چیز دیگری یادم نمانده بود.

فیلم مارمولک باعث شد باز دست به کیبورد ببرم و چند نکته ای بنویسم (البته قول می دهم طولانی نباشد).

درغرب، برای جداکردن دین از سیاست و زندگی، شروع کردند به وارد کردن روحانیون و کشیش هایشان در فیلمها، کم کم پایشان را به فیلمهای کمدی بازکردند. به این ترتیب قداست روحانی را شکستند و توانستند بعدها به راحتی مردم را بر علیه آن بشورانند.

تولید مارمولک را از جنبه هایی می توان با تحولات دینی اروپا مشابه دانست. اثرات این فیلم در جامعه و فیلمهای بعدی به حدی بود که می توان آنرا نقطه عطفی در سینمای ایران دانست.

نکات مثبت فیلم:

- به خوبی نشان داد روحانیون برای هدایت مردم تلاش می کنند و نظام پلیسی هم که جزیی از حاکمیت دینی ایران است با وجود سختگیری هایش هدفی جز اصلاح ندارد.

- به خوبی نشان داد لباس روحانیت نه تنها ارزش دارد بلکه اثر معنوی هم دارد، بطوریکه مجرم را به راه آورد.

- نشان داد چقدر مردم و جامعه و نگاهشان به یک فرد، در سرنوشت او تاثیر دارد. نگاه مثبت جامعه، مجرم را بارها از خطا بازداشت و عاقبت اصلاحش کرد. حتی کارهای بدش را به دید مثبت نگاه و تفسیر می کردند تا جایی که خودش توبه کرد.

- نشان داد چقدر فقر و نداری باعث و عامل جرم است و در کنار تربیت غلط یا بهتر بگویم عدم تربیت صحیح، کفر آفرین و جرم آفرین است.

- نشان داد صحبت کردن به زبان مردم و ساده سخن گفتن چقدر در جذب و تعامل با مردم مهم است.

همیشه مردم به روحانی های فعال که نزدشان می آیند و با زبان مردم سخن می گویند روی خوش نشان داده اند و از روحانیونی که گوشه ای نشسته و منتظر رجوع مردم به آنها هستند بهره ای نمی برند. دقیقا تفاوت روحانیون عادی با امام موسی صدر. (او بر خلاف روحانیون دیگر، خود به روستاها می رفت و به جای توقع پول برای خواندن خطبه و مجلس و نماز، خودش کمکشان هم می کرد)

نکات منفی:

- مفاهیم غلط دینی را در فیلم ها رایج کرد. وجود داشتن راه به تعداد خلایق سخن ناثوابی است، مگر هر روز ده بار در نمازهایمان نمی گوییم اهدنا الصراط المستقیم؟ پس صراط مستقیم یکی است. البته نمی خواهم وارد بحث صراط و طریق بشویم، نکته ی منفی اینجاست که برخی صراط را طریق تصور کردند. پس از این فیلم، مفاهیم دینی تحریف شده به میزان قابل توجهی بویژه سالهای اخیر در فیلمها افزایش یافت.

- هرچند هدف فیلمساز و تهیه کننده قطعا مسخره کردن روحانیت نبوده، ولی باعث آن شده اند. بعد از آن هم هر کس خواست پلیس یا بسیجی را مسخره کند، چند مجرم را در لباس آنها گذاشت و تمام تیکه هایی را که کوته فکران به پلیس یا بسیجی می زنند به آنها بار کرد. با این ادعا که منظورش پلیس یا بسیجی نبوده و منظورش این خلافکارها بوده!

- فروریختن حرمت روحانیون و طلبه ها و شکستن قبح آن، هرچند به عمد نبوده اما مسئولیتش متوجه سازندگان فیلم است و انکار و نفی آن باری از دوش آنان بر نخواهد داشت. در دنیایی که یک دل شکستن کوچک می تواند کل آخرت کسی را خراب کند، اینهمه اهانت و فحشهایی که به طلبه ها و روحانیون رسید، بی تقاص نخواهد ماند.