این مطلب در سایت امام موسی صدر نیوز منتشر شد.
وقتی سخن از تقریب مذاهب آسمانی و زندگی مشترک مسالمت آمیز مومنان به ادیان سماوی به میان می آید حتماً و قطعاً نام امام موسی صدر در صدر نام ها می درخشد.
وقتی سخن از تقریب مذاهب آسمانی و زندگی مشترک مسالمت آمیز مومنان به ادیان سماوی به میان می آید حتماً و قطعاً نام امام موسی صدر در صدر نام ها می درخشد.
امام موسی صدر کیست؟
امام موسی صدر طلبه ی با ذکاوت و تیزهوشی بود که پدرش، خود از بزرگان حوزه ی قم بود و خاندانشان در نجف اشرف سابقه ی علمی و مرجعیت داشتند. او با وجود جوانی اش در حد اجتهاد درس خوانده بود و به درخواست آیت الله شرف الدین و توصیه آیت الله بروجردی برای کمک به شیعیان به لبنان سفر کرد.
وضعیت پیچیده ی لبنان و وجود طوایف و ادیان مختلف و ظلمی که در طول تاریخ به شیعیان می رفت باعث شد وی به فکر فرو رود و برای اصلاح وضع برنامه ریزی کند. او یک تنه و بدون هیچ پشتیبانی داخلی و خارجی از روستاهای سراسر لبنان آمار گرفت و از همه جا بازدید کرد و از نیازها و مشکلات مردم با خبر شد و گزارشی در این زمینه آماده کرد.
وقتی آیت الله سید حسین شرف الدین، سید موسی صدر جوان را به جای علمای لبنانی به جانشینی خود برگزید خیلی ها اعتراض کردند. سید حسین، گزارش امام موسی صدر را نشانشان داد و گفت کدام یک از شما تا به حال تا کنون چنین کاری کرده است؟ و دهانها بسته شد. با این حال امام موسی صدر آنجا نماند چرا که چشمی به ریاست و قدرت نداشت.
بعد از فوت مرحوم آیت الله سید حسین شرف الدین، بنا به وصیت وی و درخواست فرزندانش، امام موسی صدر دوباره به لبنان رفت و اینبار تا هنگام ربوده شدنش در آنجا ماند.
اصلاحات در لبنان
وضعیت اسف بار شیعیان لبنان نیازمند اصلاحات اساسی بود. امام موسی صدر وقتی می دید شیعیان، هیزمِ جنگ ها ومشکلات هستند و همه چیز بر سر آنها خراب می شود، اول از همه به روشنگری و آگاه سازی رو آورد و سعی کرد تا به آنان هویت بخشد. در کنار آن برای اصلاح وضع اقتصادی و فرهنگی آنان بسیار تلاش نمود و اقدامات عملی موثری به ثمر رساند. سپس کوشید تا شیعیان لبنان را به عنوان شهروندان لبنانی به بقیه معرفی کرده و دولت را متوجه مسئولیت هایش در قبال آنان کند. انقلاب امام موسی صدر در بین شیعیان با حلقه ی دوم آن یعنی به رسمیت شناخته شدن شیعیان در عرصه سیاسی و اجتماعی لبنان گسترش یافت. امام موسی صدر به دنبال حلقه ی سوم بود و آن یافتن متحد خارجی برای حمایت از شیعیان لبنان. او در نظر داشت از پاکستان در این زمینه کمک بگیرد و کشورهای عربی را به حمایت صلح در لبنان فراخواند. اما در این مسیر توسط قذافی ملعون دزدیده شد.
امام موسی صدر و دیگر ادیان
ایجاد اصلاحات بدون مشارکت و قبول دیگر اقوام و طوایف در لبنان امکان پذیر نبود. امام موسی صدر رابطه ی بسیار خوبی با تمام مردم و سیاسیون و علمای دیگر اقوام و ادیان داشت. اطلاع کامل و واسع امام موسی صدر از دین اسلام و دین مسیحیت باعث شد او یکی از مهم ترین حلقه های گفتگوی میان ادیان باشد. پدر نیکولا تیفن1 در مورد او چنین می گوید:
ایشان مبانی و مستندات مکتوب جامعه واتیکانی و کاتولیک را مورد توجه قرار دادند و بدین ترتیب، به شناخت گسترده‌ای نسبت به مسیحیت دست یافتند که شناخت ژرف ایشان به اسلام را نیز تثبیت می‌کرد و همین موجب شد که ایشان یکی از طلایه‌داران گفتگوی میان اسلام و مسیحیت باشند.
شخصیت، وقار، هیبت، زیبایی و دانش بالای امام باعث می شد مسیحیان وی را موسی مسیح بنامند. یکی از علل موفقیت امام موسی صدر هماهنگ بودن سخنان و عملکرد وی با آمیزه های مسیح بود. پدر نیکولا تیفن چنین می گوید:
ایشان با دو پاپ معاصر بوده‌اند: پاپ «ژان« بیست و سوم و پاپ «پل» ششم. او در نامه‌های مشهور آن دو عالی‌جناب، «صلح و آرامش در سراسر زمین« و «تحول و پیشرفت ملت‌ها» را آموزه‌ها و مبانی اصلی صلح و پیشرفت یافت. جمله مشهور پاپ پل ششم، یعنی «تحول کامل انسان، تحول همه انسان‌ها و تحول کامل همه‌جانبه برای انسان« ، در واقع اصل مهم و اساسی اندیشه و عملکرد امام صدر است.
امام موسی صدر بارها برای مسیحیان در جلسات مختلف و در مراکز آنان و در خانه هایشان صحبت می کرد. سخنانش آنقدر به دل می نشست که رهبران مسیحی در کلیساهای کبوشین در بیروت و مارمارون در شمال بارها و بارها برای تقویت مبانی معنوی و روحانی دعوت کردند. از جمله یک بار که یکی از رهبران مسیحی از امام صدر برای سخنرانی در دیر المخلص که دیر راهبه های مسیحی است دعوت کرده بود پس از سخنرانی ایشان می گوید: روحانیتی که امام موسی صدر با یک سخنرانی در دیرها و کلیساها و قلوب جوانان ما می ریزد بیش از معنویتی است که خود ما طی این سالها در این اماکن مقدس پدید می آوریم.2
پدر نیکولا تیفن می گوید:
از امام صدر برای سخنرانی در مدارس و مراکز آموزشی مذهب کاتولیک و حتی کلیساها دعوت به عمل آمد. ایشان به تمامی مناطق لبنان سفر کردند. به جنوب و شمال و مناطق بقاع و جبل لبنان و بیروت رفتند تا بر ضرورت گفتگو، وفاق و همزیستی میان پیروان اسلام و مسیحیت تأکید کنند.
لازم می‌دانم به یکی از اولویت‌های امام صدر، که از نظر حضرت مسیح (ع) نیز اولویت به شمار می‌آمد، اشاره کنم، و آن عبارت است از کار و تلاش برای محرومان و فقرا. حضرت مسیح (ع) نیز انسان‌های گرسنه و تشنه، عریان و غریب و اسیر و بیمار را مورد توجه ویژه قرار می‌داد. در انجیل متی (25 - 40) آمده است: « به راستی شما را چنین خبر دهم که هرگاه برای این برادران کوچک من ( فقرا و ناتوانان ) کاری انجام دهید، پس به تحقیق برای شخص من قدمی برداشته‌اید».
رمز موفقیت امام موسی صدر
شیخ احمد الزین3 در باره رمز موفقیت امام موسی صدر چنین می گوید:
رمزِ موفقیت امام موسی صدر، که همان توأم بودن علم و عمل در همه صحنه‌هاست، با تأ‌سیس گروه «نصرت الجنوب« جلوه‌ای ویژه یافت. این گروه که ریاستش بر عهده امام موسی صدر بود، رهبران طوائف اسلامی و مسیحی جنوب لبنان را در برمی‌گرفت. مطران خریش عضو این گروه بود که بعدها اسقف، پاتریارک و کاردینال مسیحیان مارونی شد. مطران یوسف الخوری و مطران جورج حداد از مسیحیان کاتولیک، مطران اثیناسوس از ]شهر[ مرجعیون، مطران پولس الخواری از مسیحیان ارتدکس، یکی از کشیشان پروتستان، مفتی ممتاز شیخ عبدالامیر قبلان، مفتی شیخ حسین عبدالله قاضی، شیخ نجیب قیس، مفتی صیدا شیخ انیس حمود و نیز خود من، اعضای دیگر این گروه بودند.
معجزه ی کلام و اخلاق
امام موسی صدر برخلاف رجال سیاسی و دینی لبنانی، برای آسایش و آرامش مردم گام بر می داشت و مدام در پی سازش و آرامش لبنانی ها بود. او برای همه صحبت می کرد تا زندگش مشترک آرام و صلح آمیزی را با هم داشته باشند. شیخ احمد الزین می گوید:
مسجد بزرگ «العمری» صیدا شهادت می‌دهد که بارها در شب‌های قدر، هزاران تن از مردم مسلمان در آغوش آن جای گرفتند تا به سخنان امام صدر گوش فرا دهند. این مسجد در بسیاری از مناسبت‌های دیگر نیز سخنرانی‌های پر شور امام را شاهد بوده است. سخنرانی‌هایی که در جشن ولادت نبی اکرم (ص) ، مراسم نماز جمعه و ده‌ها مناسبت ملی و مذهبی دیگر ایراد شد.
ارزش کلام به عمل به آن است
لبنان مردان سخنور زیادی به خود دیده است ولی هیچکدام از آنان تاثیر امام موسی صدر را نداشته اند. چرا که اولا امام موسی صدر به آنچه می گفت یقین داشت. دوم آنکه او برای صلح و آرامش حرف می زد نه برای شوراندن و تحریک مذهبی. سوم آنکه او به آنچه می گفت عمل می کرد و مانند برخی سیاسیون لبنانی نبود که چیزی بگویند ولی برخلاف آن عمل کنند.
باز هم بشنویم از شیخ احمد الزین:
مهم‌تر از این سخنرانی‌ها، دیدارهای امام موسی صدر از منطقه «کفرشوبا» است، که از توابع شهر حاصبیا و بر شمال فلسطین و دشت مرجعیون مشرف است. امام موسی صدر از اولین کسانی است که پس از حملاتِ اسرائیل، بلافاصله از این شهر بازدید کرد. شهری که خانه‌های آن با موشک های اسرائیل ویران شده بود. امام آمده بود که با اقامه نماز در مسجد شهر که اسرائیلی‌ها آن را ویران کرده بودند، و با نهادن سنگ بنای مدرسه‌ای جدید در آن، مردم و اهالی شهر را به بازگشت و پایداری و استقامت در برابر دشمن دعوت کند. امام در حالی آمده بود که صدای انفجار بمب‌های اسرائیلی هنوز در دره «کفرشوبا» طنین می‌افکند و موشک‌ها در آسمان آن پرواز می‌کردند. امام در حالی آمده بود که مردم به کلیسای ارتدوکس منطقه «راشیا الفخار» پناه برده بودند، که به این وسیله از بمباران جانِ سالم به در برند. امام همان جا و از بالای منبرِ کلیسا، مسلمانان و مسیحیان را به دفاع و حمایت از لبنان فرامی‌خواند.
تقریب بدون عقب نشینی
بسیاری از علما و شخصیت ها و گروه هایی که دم از تقریب می زنند خواسته یا ناخواسته از بخشی از عقاید و اعمال خود عقب نشینی می کنند و گاه به جای تقریب، تبدیل می شوند! اما امام موسی صدر پایگاه و جایگاه مستحکم خود را حفظ می نمود و بر اساس آن دیگران را به سوی حقیقت می کشاند. او دین را وسیله ای برای خدمت به انسان معرفی کرد و گفت دین آمده تا به ما خدمت کند. برای همین نمی توان دین را وسیله ی جنگ و درگیری با دیگران قرار داد. اگر امام موسی صدر را قویترین و بزرگترین فردی بدانیم که در حیطه ی تقریب مذاهب کار کرده است می بینیم با وجود احکام فقهی نوظهورش، ذره ای از عقاید دینی خود عقب ننشسته و باب دل مردم حرف نزده. دیده شده برخی مراجع لبنانی احکام شرعی عجیبی صادر کردند که دلیل شرعی و فقهی ندارد اما به صرف جذب جوانان اقدام به صدور چنین احکامی کرده اند. امام موسی صدر مجتهدی بود که تفسیر روشنی از دین داشت و برداشتهایش مخالف دین نبود.
شیخ احمد الزین:
امام موسی صدر یک عالم مسلمان شیعه و منتسب به برترین نسب‌ها بود. با این حال هیچ‌گاه اجازه نداد تا تعصب و حمیتِ مذهبی او، بر اندیشه و رفتارش اثر گذارد. او با نگرش اسلامی باز، به همه مذاهب اسلامی توجه داشت. سلاح او در این مسیر، کتاب خدا، سنت رسول خدا و سخنان امامان ( ع ) ونخبگانی از صحابه پاک بود. البته این رویکرد و دید باز، در تعهد و پایبندی او به تشیع کمترین اثری بر جای نگذارد.
اقدام لطیف امام موسی صدر در مراسم افطار مشترک با سنی ها جالب توجه است: هنگامی که اذان سنی ها شده و بزرگان حاضر در مجلس بسم الله گفته اند تا دست به غذا برند، امام موسی صدر استکان چایش را در زیر نگاه های متعجب و حیران شیعیان به دست گرفته و بلند می شود. اما به جای نوشیدن، شروع به خواندن دعاها و مضامین زیبای روحانی می کند بطوریکه کسی دست به غذا نمی برد. همین دقایق دعا کافی بود تا زمان اذان شیعیان برسد و ایشان افطار کرده و دیگران هم افطار کنند.4
این روزها که سردمداران قدرت و ثروت جهان بر طبل جنگ می کوبند و تلاش دارند با درگیر کردن مسلمانان قوای آنان را پراکنده و نابود کنند، بسیار به امام موسی صدر نیازمندیم. فقط او می تواند آدمخواران سلفی را رام کند و مردم وحشت زده از جنگ را آرامش بخشد و سیاستمداران را به راه آورد. هنوز هم جای او خالی است. برای سلامتی و بازگشتش دعا می کنیم.
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.