رُوِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) قَالَ:
لا یکْمُلُ الْمُؤْمِنُ إِیمَانُهُ حَتَّى یحْتَوِی عَلَى مِائَةٍ وَ ثَلَاثِ خِصَالٍ فِعْلٍ وَ عَمَلٍ وَ نِیةٍ وَ ظَاهِرٍ وَ بَاطِنٍ
فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع) یا رَسُولَ اللَّهِ مَا یکُونُ الْمِائَةُ وَ ثَلَاثُ خِصَالٍ فَقَالَ یا عَلِی مِنْ صِفَاتِ الْمُؤْمِنِ أَنْ یکُونَ
از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمودند ایمان مومن کامل نمی شود تا اینکه دارای 103 خصلت در فعل و عمل و نیت و باطن و ظاهر گردد آنگاه امیرالمومنین( ع) فرمودند یا رسول الله آن 103 خصلت کدامند؟ فرمودند یا علی از جمله صفات مومن اینست که:
جَوَّالَ الْفِکْرِ, جَوْهَرِی الذِّکْرِ, کَثِیراً عِلْمُهُ , عَظِیماً حِلْمُهُ
اندیشه اش بسیار متحرک و پویاست , ذاتا متذکر وبه یاد خداست ,علم و دانشش فراوان , بردباریش بزرگ
جَمِیلَ الْمُنَازَعَةِ , کَرِیمَ الْمُرَاجَعَةِ , أَوْسَعَ النَّاسِ صَدْراً , وَ أَذَلَّهُمْ نَفْساً
خوش برخورد در کشمکش , بزرگوار در بازگشت و پذیرش , سعه صدرش از همه بیشتر , و نفسش از همه خاکسار تر است
ضِحْکُهُ تَبَسُّماً, وَ اجتماعه تَعَلُّماً, مُذَکِّرَ الْغَافِلِ, مُعَلِّمَ الْجَاهِلِ
خنده اش تبسم , گرده هماییش برای تعلم و یادگیری , تذکردهنده به غافل, و آموزنده جاهل است
لَا یؤْذِی مَنْ یؤْذِیهِ , وَ لَا یخُوضُ فِیمَا لَا یعْنِیهِ , وَ لَا یشْمَتُ بِمُصِیبَةٍ
به کسی که آزارش می کند آزاری نمی رساند , و در آنچه به دردش نمی خورد وارد نشود و هیچ کس را به مصیبتی سرزنش و شماتت نمی کند
وَ لَا یذْکُرُ أَحَداً بِغِیبَةٍ , بَرِیئاً مِنَ الْمُحَرَّمَاتِ , وَاقِفاً عِنْدَ الشُّبُهَاتِ
و هیچ کس را با غیبت یاد نمی کند , از کارهای حرام بیزار است , و در موارد شبهه قدم بر نمی دارد
کَثِیرَ الْعَطَاءِ , قَلِیلَ الْأَذَى , عَوْناً لِلْغَرِیبِ , وَ أَباً لِلْیتِیمِ
بخششش فراوان , آزارش بسیار کم , برای غریب و ناآشنا یاور , و برای یتیم پدر است
بُشْرُهُ فِی وَجْهِهِ , وَ حُزْنُهُ فِی قَلْبِهِ , مُسْتَبْشِراً بِفَقْرِهِ
شادابی و خرمی اش در چهره , وحزن و اندوهش در دل , و به نیاز خود (به خدا) خرسند است
أَحْلَى مِنَ الشَّهْدِ , وَ أَصْلَدَ مِنَ الصَّلْدِ , لَا یکْشِفُ سِرّاً , وَ لَا یهْتِکُ سِتْراً
شیرین تر از عسل, وسخت تر از سنگ است , و هیچ رازی را فاش نسازد , و هیچ پرده ای را ندرد
لَطِیفَ الْحَرَکَاتِ , حُلْوَ الْمُشَاهَدَةِ , کَثِیرَ الْعِبَادَةِ, حَسَنَ الْوَقَارِ
حرکاتش لطیف , دیدارش شیرین, عبادتش بسیار , وقارش نیکو
لَینَ الْجَانِبِ , طَوِیلَ الصَّمْتِ , حَلِیماً إِذَا جُهِلَ عَلَیهِ
برخوردش نرم , سکوتش طولانی است , اگر درباره او به نادانی رفتار شود حلیم و بردبار است
صَبُوراً عَلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَیهِ , یجِلُّ الْکَبِیرَ وَ یرْحَمُ الصَّغِیر
برکسی که به او بدی کرده است شکیبا است , بزرگتر را گرامی داشته و به کوچکتر رحم می کند
أَمِیناً عَلَى الْأَمَانَاتِ , بَعِیداً مِنَ الْخِیانَاتِ , إِلْفُهُ التُّقَى وَ حِلْفُهُ الْحَیاءُ
بر امانت ها امین, و از خیانت ها به دور است , همدم او تقوا و هم پیمان او شرم و حیاست
کَثِیرَ الْحَذْرِ, قَلِیلَ الزَّلَلِ, حَرَکَاتُهُ أَدَبٌ ,وَ کَلَامُهُ عَجِیبٌ
پرهیزش بسیار , و لغزشش کم حرکاتش مودبانه , وگفتارش مایه شگفتی است
مُقِیلَ الْعَثْرَةِ, وَ لَا یتَّبِعُ الْعَوْرَةَ, وَقُوراً صَبُوراً, رَضِیاً, شَکُوراً
از خطا و لغزش در می گذرد , و در پی عیوب دیگران نمی رود , با وقار ,صبور ,خشنود و راضی , سپاسگذار
قَلِیلَ الْکَلَامِ, صَدُوقَ اللِّسَانِ, بَرّاً , مَصُوناً
کم حرف , راست گفتار , نیکوکار, مصون , و محفوظ
حَلِیماً, رَفِیقاً, عَفِیفاً , شَرِیفاً, لَا لَعَّانٌ وَ لَا کَذَّابٌ
بردبار, رفیق و سازگار, پاکدامن , با شرافت است لعن کننده و دروغگو نیست
وَ لَا مُغْتَابٌ, وَ لَا سَبَّابٌ, وَ لَا حَسُودٌ, وَ لَا بَخِیلٌ, هَشَّاشاً بَشَّاشاً
غیبت کننده نیست , دشنام نمی دهد نه حسود است و نه بخیل , گشاده رو و شاداب است
لَا حَسَّاسٌ وَ لَا جَسَّاسٌ ,یطْلُبُ مِنَ الْأُمُورِ أَعْلَاهَا, وَ مِنَ الْأَخْلَاقِ أَسْنَاهَا
نه ظریف و حساس است , و نه کنجکاو و جاسوس , از کار ها عالی ترین را طلب می کند , و از اخلاق برجسته ترین را
مَشْمُولًا بِحِفْظِ اللَّهِ ,مُؤَیداً بِتَوْفِیقِ اللَّهِ, ذَا قُوَّةٍ فِی لِین
حفظ خدا شامل حال اوست , به توفیق الهی یاری شده است , و در عین نرمش قوی است
وَ عَزْمَةٍ فِی یقِینٍ ,لَا یحِیفُ عَلَى مَنْ یبْغِضُ, وَ لَا یأْثَمُ فِی مَنْ یحِبُّ
و تصمیمش همراه با یقین , با کسی که دشمن باشد ستم نمی کند , و درباره کسی که دوستش دارد به گناه نمی افتد
صَبُورٌ فِی الشَّدَائِدِ, لَا یجُورُ وَ لَا یعْتَدِی, وَ لَا یأْتِی بِمَا یشْتَهِی
در سختی ها بسیار شکیباست , نه ستم می کند و نه تجاوز , و هر چه دلش خواست انجام ندهد
الْفَقْرُ شِعَارُهُ, وَ الصَّبْرُ دِثَارُهُ , قَلِیلَ الْمَئُونَةِ, کَثِیرَ الْمَعُونَةِ
جامه زیرینش نیاز (به خدا), و جامه زبرینش صبر ومقاومت , هزینه و زحمتش اندک , کمک و یاریش بسیار
کَثِیرَ الصِّیامِ ,طَوِیلَ الْقِیامِ, قَلِیلَ الْمَنَامِ, قَلْبُهُ تَقِی, وَ عِلْمُهُ زَکِی
روزه داری او بسیار , قیام و عبادتش طولانی , خوابش کم , قلبش پرهیزگار و علم و دانشش پاکیزه است
إِذَا قَدَرَ عَفَا , وَ إِذَا وَعَدَ وَفَى, یصُومُ رَغْباً , وَ یصَلِّی رَهْباً
هنگامی که قدرت یابد عفو نماید , و هنگامی که وعده دهد وفا نماید , با میل و رغبت روزه می گیرد , و با ترس و خوف نماز می خواند
وَ یحْسِنُ فِی عَمَلِهِ کَأَنَّهُ نَاظِرٌ إِلَیهِ , غَضَّ الطَّرْفِ, سَخِی الْکَفِّ
چنان نیکو عمل می کند که گویا او را می بینند , دیده اش (از ناروا ) فرو بسته , دستش باسخاوت است
لَا یرُدُّ سَائِلًا , وَ لَا یبْخَلُ بِنَائِلٍ, مُتَوَاصِلًا إِلَى الْإِخْوَانِ, مُتَرَادِفاً إِلَى الْإِحْسَانِ
در خواست کننده ای را رد نکند , ونسبت به دستاورد دیگران بخل نورزد , با برادران ارتباط وپیوستگی دارد , در نیکوکاری پیاپی اقدام کند
یزِنُ کَلَامَهُ وَ یخْرِسُ لِسَانَهُ, لَا یغْرَقُ فِی بُغْضِهِ, وَ لَا یهْلِکُ فِی حُبِّهِ
سنجیده سخن می گوید و زبانش را می بندد, در خشم و دشمنی غرق نشود , و در دوستیش هلاک نگردد
لَا یقْبَلُ الْبَاطِلَ مِنْ صَدِیقِهِ وَ لَا یرُدُّ الْحَقَّ مِنْ عَدُوِّهِ, وَ لَا یتَعَلَّمُ إِلَّا لِیعْلَمَ وَ لَا یعْلَمُ إِلَّا لِیعْمَلَ
باطل را از دوستش نمی پذیرد و در مقابله با دشمن حق را پایمال نمی کند , دانش را نمی آموزد مگر برای دانستن و آگاهی و نمی آموزد مگر برای عمل
قَلِیلًا حِقْدُهُ, کَثِیراً شُکْرُهُ, یطْلُبُ النَّهَارَ مَعِیشَتَهُ, وَ یبْکِی اللَّیلَ عَلَى خَطِیئَتِهِ
کینه اش اندک , شکروسپاس بسیار , در روز به جستجوی معاش می پردازد ودر شب بر خطا وگناهش گریه می کند
إِنْ سَلَکَ مَعَ أَهْلِ الدُّنْیا کَانَ أَکْیسَهُمْ وَ إِنْ سَلَکَ مَعَ أَهْلِ الْآخِرَةِ کَانَ أَوْرَعَهُمْ
اگر با اهل دنیا همراه شود زیرکترین آنهاست و اگر با اهل آخرت همراه باشد پارسا ترین آنهاست
لَا یرْضَى فِی کَسْبِهِ بِشُبْهَةٍ, وَ لَا یعْمَلُ فِی دِینِهِ بِرُخْصَةٍ
در کسب خویش موارد شبهه را نمی پسندد , ودر عمل به دینش دنبال عذر و رخصتی نمی رود
یعْطِفُ عَلَى أَخِیهِ بِزَلَّتِهِ, وَ یرْضَى مَا مَضَى مِنْ قَدِیمِ صُحْبَتِهِ
با خطا و لغزش برادر دینیش به عطوفت رفتار نماید , و حق دوستی دیرینه را مراعات می کند
منبع :بحار الانوار ,جلد 67,ص210
لا یکْمُلُ الْمُؤْمِنُ إِیمَانُهُ حَتَّى یحْتَوِی عَلَى مِائَةٍ وَ ثَلَاثِ خِصَالٍ فِعْلٍ وَ عَمَلٍ وَ نِیةٍ وَ ظَاهِرٍ وَ بَاطِنٍ
فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع) یا رَسُولَ اللَّهِ مَا یکُونُ الْمِائَةُ وَ ثَلَاثُ خِصَالٍ فَقَالَ یا عَلِی مِنْ صِفَاتِ الْمُؤْمِنِ أَنْ یکُونَ
از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمودند ایمان مومن کامل نمی شود تا اینکه دارای 103 خصلت در فعل و عمل و نیت و باطن و ظاهر گردد آنگاه امیرالمومنین( ع) فرمودند یا رسول الله آن 103 خصلت کدامند؟ فرمودند یا علی از جمله صفات مومن اینست که:
جَوَّالَ الْفِکْرِ, جَوْهَرِی الذِّکْرِ, کَثِیراً عِلْمُهُ , عَظِیماً حِلْمُهُ
اندیشه اش بسیار متحرک و پویاست , ذاتا متذکر وبه یاد خداست ,علم و دانشش فراوان , بردباریش بزرگ
جَمِیلَ الْمُنَازَعَةِ , کَرِیمَ الْمُرَاجَعَةِ , أَوْسَعَ النَّاسِ صَدْراً , وَ أَذَلَّهُمْ نَفْساً
خوش برخورد در کشمکش , بزرگوار در بازگشت و پذیرش , سعه صدرش از همه بیشتر , و نفسش از همه خاکسار تر است
ضِحْکُهُ تَبَسُّماً, وَ اجتماعه تَعَلُّماً, مُذَکِّرَ الْغَافِلِ, مُعَلِّمَ الْجَاهِلِ
خنده اش تبسم , گرده هماییش برای تعلم و یادگیری , تذکردهنده به غافل, و آموزنده جاهل است
لَا یؤْذِی مَنْ یؤْذِیهِ , وَ لَا یخُوضُ فِیمَا لَا یعْنِیهِ , وَ لَا یشْمَتُ بِمُصِیبَةٍ
به کسی که آزارش می کند آزاری نمی رساند , و در آنچه به دردش نمی خورد وارد نشود و هیچ کس را به مصیبتی سرزنش و شماتت نمی کند
وَ لَا یذْکُرُ أَحَداً بِغِیبَةٍ , بَرِیئاً مِنَ الْمُحَرَّمَاتِ , وَاقِفاً عِنْدَ الشُّبُهَاتِ
و هیچ کس را با غیبت یاد نمی کند , از کارهای حرام بیزار است , و در موارد شبهه قدم بر نمی دارد
کَثِیرَ الْعَطَاءِ , قَلِیلَ الْأَذَى , عَوْناً لِلْغَرِیبِ , وَ أَباً لِلْیتِیمِ
بخششش فراوان , آزارش بسیار کم , برای غریب و ناآشنا یاور , و برای یتیم پدر است
بُشْرُهُ فِی وَجْهِهِ , وَ حُزْنُهُ فِی قَلْبِهِ , مُسْتَبْشِراً بِفَقْرِهِ
شادابی و خرمی اش در چهره , وحزن و اندوهش در دل , و به نیاز خود (به خدا) خرسند است
أَحْلَى مِنَ الشَّهْدِ , وَ أَصْلَدَ مِنَ الصَّلْدِ , لَا یکْشِفُ سِرّاً , وَ لَا یهْتِکُ سِتْراً
شیرین تر از عسل, وسخت تر از سنگ است , و هیچ رازی را فاش نسازد , و هیچ پرده ای را ندرد
لَطِیفَ الْحَرَکَاتِ , حُلْوَ الْمُشَاهَدَةِ , کَثِیرَ الْعِبَادَةِ, حَسَنَ الْوَقَارِ
حرکاتش لطیف , دیدارش شیرین, عبادتش بسیار , وقارش نیکو
لَینَ الْجَانِبِ , طَوِیلَ الصَّمْتِ , حَلِیماً إِذَا جُهِلَ عَلَیهِ
برخوردش نرم , سکوتش طولانی است , اگر درباره او به نادانی رفتار شود حلیم و بردبار است
صَبُوراً عَلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَیهِ , یجِلُّ الْکَبِیرَ وَ یرْحَمُ الصَّغِیر
برکسی که به او بدی کرده است شکیبا است , بزرگتر را گرامی داشته و به کوچکتر رحم می کند
أَمِیناً عَلَى الْأَمَانَاتِ , بَعِیداً مِنَ الْخِیانَاتِ , إِلْفُهُ التُّقَى وَ حِلْفُهُ الْحَیاءُ
بر امانت ها امین, و از خیانت ها به دور است , همدم او تقوا و هم پیمان او شرم و حیاست
کَثِیرَ الْحَذْرِ, قَلِیلَ الزَّلَلِ, حَرَکَاتُهُ أَدَبٌ ,وَ کَلَامُهُ عَجِیبٌ
پرهیزش بسیار , و لغزشش کم حرکاتش مودبانه , وگفتارش مایه شگفتی است
مُقِیلَ الْعَثْرَةِ, وَ لَا یتَّبِعُ الْعَوْرَةَ, وَقُوراً صَبُوراً, رَضِیاً, شَکُوراً
از خطا و لغزش در می گذرد , و در پی عیوب دیگران نمی رود , با وقار ,صبور ,خشنود و راضی , سپاسگذار
قَلِیلَ الْکَلَامِ, صَدُوقَ اللِّسَانِ, بَرّاً , مَصُوناً
کم حرف , راست گفتار , نیکوکار, مصون , و محفوظ
حَلِیماً, رَفِیقاً, عَفِیفاً , شَرِیفاً, لَا لَعَّانٌ وَ لَا کَذَّابٌ
بردبار, رفیق و سازگار, پاکدامن , با شرافت است لعن کننده و دروغگو نیست
وَ لَا مُغْتَابٌ, وَ لَا سَبَّابٌ, وَ لَا حَسُودٌ, وَ لَا بَخِیلٌ, هَشَّاشاً بَشَّاشاً
غیبت کننده نیست , دشنام نمی دهد نه حسود است و نه بخیل , گشاده رو و شاداب است
لَا حَسَّاسٌ وَ لَا جَسَّاسٌ ,یطْلُبُ مِنَ الْأُمُورِ أَعْلَاهَا, وَ مِنَ الْأَخْلَاقِ أَسْنَاهَا
نه ظریف و حساس است , و نه کنجکاو و جاسوس , از کار ها عالی ترین را طلب می کند , و از اخلاق برجسته ترین را
مَشْمُولًا بِحِفْظِ اللَّهِ ,مُؤَیداً بِتَوْفِیقِ اللَّهِ, ذَا قُوَّةٍ فِی لِین
حفظ خدا شامل حال اوست , به توفیق الهی یاری شده است , و در عین نرمش قوی است
وَ عَزْمَةٍ فِی یقِینٍ ,لَا یحِیفُ عَلَى مَنْ یبْغِضُ, وَ لَا یأْثَمُ فِی مَنْ یحِبُّ
و تصمیمش همراه با یقین , با کسی که دشمن باشد ستم نمی کند , و درباره کسی که دوستش دارد به گناه نمی افتد
صَبُورٌ فِی الشَّدَائِدِ, لَا یجُورُ وَ لَا یعْتَدِی, وَ لَا یأْتِی بِمَا یشْتَهِی
در سختی ها بسیار شکیباست , نه ستم می کند و نه تجاوز , و هر چه دلش خواست انجام ندهد
الْفَقْرُ شِعَارُهُ, وَ الصَّبْرُ دِثَارُهُ , قَلِیلَ الْمَئُونَةِ, کَثِیرَ الْمَعُونَةِ
جامه زیرینش نیاز (به خدا), و جامه زبرینش صبر ومقاومت , هزینه و زحمتش اندک , کمک و یاریش بسیار
کَثِیرَ الصِّیامِ ,طَوِیلَ الْقِیامِ, قَلِیلَ الْمَنَامِ, قَلْبُهُ تَقِی, وَ عِلْمُهُ زَکِی
روزه داری او بسیار , قیام و عبادتش طولانی , خوابش کم , قلبش پرهیزگار و علم و دانشش پاکیزه است
إِذَا قَدَرَ عَفَا , وَ إِذَا وَعَدَ وَفَى, یصُومُ رَغْباً , وَ یصَلِّی رَهْباً
هنگامی که قدرت یابد عفو نماید , و هنگامی که وعده دهد وفا نماید , با میل و رغبت روزه می گیرد , و با ترس و خوف نماز می خواند
وَ یحْسِنُ فِی عَمَلِهِ کَأَنَّهُ نَاظِرٌ إِلَیهِ , غَضَّ الطَّرْفِ, سَخِی الْکَفِّ
چنان نیکو عمل می کند که گویا او را می بینند , دیده اش (از ناروا ) فرو بسته , دستش باسخاوت است
لَا یرُدُّ سَائِلًا , وَ لَا یبْخَلُ بِنَائِلٍ, مُتَوَاصِلًا إِلَى الْإِخْوَانِ, مُتَرَادِفاً إِلَى الْإِحْسَانِ
در خواست کننده ای را رد نکند , ونسبت به دستاورد دیگران بخل نورزد , با برادران ارتباط وپیوستگی دارد , در نیکوکاری پیاپی اقدام کند
یزِنُ کَلَامَهُ وَ یخْرِسُ لِسَانَهُ, لَا یغْرَقُ فِی بُغْضِهِ, وَ لَا یهْلِکُ فِی حُبِّهِ
سنجیده سخن می گوید و زبانش را می بندد, در خشم و دشمنی غرق نشود , و در دوستیش هلاک نگردد
لَا یقْبَلُ الْبَاطِلَ مِنْ صَدِیقِهِ وَ لَا یرُدُّ الْحَقَّ مِنْ عَدُوِّهِ, وَ لَا یتَعَلَّمُ إِلَّا لِیعْلَمَ وَ لَا یعْلَمُ إِلَّا لِیعْمَلَ
باطل را از دوستش نمی پذیرد و در مقابله با دشمن حق را پایمال نمی کند , دانش را نمی آموزد مگر برای دانستن و آگاهی و نمی آموزد مگر برای عمل
قَلِیلًا حِقْدُهُ, کَثِیراً شُکْرُهُ, یطْلُبُ النَّهَارَ مَعِیشَتَهُ, وَ یبْکِی اللَّیلَ عَلَى خَطِیئَتِهِ
کینه اش اندک , شکروسپاس بسیار , در روز به جستجوی معاش می پردازد ودر شب بر خطا وگناهش گریه می کند
إِنْ سَلَکَ مَعَ أَهْلِ الدُّنْیا کَانَ أَکْیسَهُمْ وَ إِنْ سَلَکَ مَعَ أَهْلِ الْآخِرَةِ کَانَ أَوْرَعَهُمْ
اگر با اهل دنیا همراه شود زیرکترین آنهاست و اگر با اهل آخرت همراه باشد پارسا ترین آنهاست
لَا یرْضَى فِی کَسْبِهِ بِشُبْهَةٍ, وَ لَا یعْمَلُ فِی دِینِهِ بِرُخْصَةٍ
در کسب خویش موارد شبهه را نمی پسندد , ودر عمل به دینش دنبال عذر و رخصتی نمی رود
یعْطِفُ عَلَى أَخِیهِ بِزَلَّتِهِ, وَ یرْضَى مَا مَضَى مِنْ قَدِیمِ صُحْبَتِهِ
با خطا و لغزش برادر دینیش به عطوفت رفتار نماید , و حق دوستی دیرینه را مراعات می کند
منبع :بحار الانوار ,جلد 67,ص210
دیدگاه‌ها (۱)
مهدی
۲۰ آذر ۹۸ ، ۱۱:۱۱
سلام علیکم
احسنتم
اللهم جعلنا من المؤمنین و الصالحین
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم