خبری در رسانه ها منتشر شد که خبرنگاران با ایستادن بر جامهری، به مهرها اهانت کردند. قبل از اینکه از مهر و قداست داشتن یا نداشتن آن صحبت کنیم، باید عرض کنم عموما عکاس های حرفه ای وقتی لازم باشد از زاویه خاصی از سوژه ای عکس بگیرند، دیگه حواسشون به چیزی نیست. یعنی باباش هم اونجا باشه میره رو کله باباش تا عکس بگیره! بگذریم!

 فلسفه سجده چیست؟

عبادت از قدیم و به شکل های گوناگون در تمام اقوام و قبایل وجود داشته. بت پرستان که به بت خود تعظیم و سجده می کردند یا خداپرستانی که به شیوه خاص خود نماز می گزاردند. سجده خاضعانه ترین شکل عبادت در برابر پروردگار است. در این حالت انسان در متواضعانه ترین شکل خود، سر بر خاک می گذارد و تو گویی به معبودش می گوید من خاک پای تو هستم.

گذشته از اثرات الکترومغناطیسی که برخی دانشمندان برای سجده بر خاک کشف کرده اند و آنرا برای تخلیه انرژی های منفی و مضر بدن، ضروری دانسته اند، این حرکت اثرات معنوی بسیار بزرگ و ناشناخته ای دارد که سالکان و عارفان عبودیت و بندگی خدا ممکن است ذره ای از آن را چشیده باشند و خبری از آن داشته باشند.

چرا بر خاک سجده می کنیم؟

نماز، دستور خداست به پیروان تمامی ادیان آسمانی. نماز جزئی از عبادات یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است. هرچند اشکال آن و رکعات آن متفاوت است. ما نماز را به شکلی که پیامبر اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله می خوانده انجام می دهیم. پیامبر، قبل و پس از تغییر قبله، در نماز سر بر خاک می نهاده است. حتی کسانی را که خاک مسجد را فوت می کردند تا کثیفی و خس و خاشاک را از محل سجده شان دور کنند، از این کار نهی کرده. ضمن اینکه بعدها که مسجد را با حصیر پوشاندند و سقف زدند، بازهم سر بر خاک می گذاشته است و فقط در تابستان که گرمای خاک آزار دهنده بوده سر بر حصیر می گذاشتند. این بدان معنا است که باید بر خاک عادی سجده کرد نه بر فرش یا کلا زمین.

جا دارد از اهل سنت (که مدعی پیروی از سنت پیامبرند) و از سلفی ها (که مدعی پیروی از اسلاف هستند) بپرسیم چرا در این مورد به پیامبر اقتدا نمی کنند؟ کاملا منطقی است که هر کسی مقداری خاک همراه داشته باشد و بر آن سجده کند. چیزی که ما امروزه به آن مهر می گویییم یا به قول عربها تربه یا سجده. ضمن اینکه روایت شده اصحاب پیامبر هنگام سفر با کشتی با خود مقداری خاک حمل می کردند.

در سایت پرسمان آمده است:

علت استفاده از مهر این است که اولاً: بنا بر روایات بسیارى - که شیعه و سنى نقل نموده‏اند - پیامبر(ص) بر خاک سجده مى‏کردند و در تابستان که بر اثر هواى عربستان خاک و ماسه‏هاى کف مسجد النبى(ص) بسیار گرم و سوزان مى‏شد، بر حصیر سجده مى‏کردند. ثانیا: عبادت توقیفى است و در اجزا و شرایط آن باید براساس قول و فعل شارع عمل کرد؛ چنان که خود پیامبر(ص) نیز فرموده‏اند: «صلّوا کما رأیتمونى اصلى؛ همانطور که مى‏بینید من نماز مى‏خوانم، شما نیز نماز بخوانید.» بنابراین از نظر فقهى بر غیر آنچه که پیامبر(ص) بر آن سجده کرده‏اند، سجده جایز نیست. ثالثا: اساس سجده، بریدن از دنیا و متعلقات آن و خضوع و خشوع کامل در پیشگاه خدا است و در روایت است که انسان به خوردنى‏ها و پوشیدنى‏هاى خود تعلق بسیار دارد. پس بر این گونه امور سجده روا نیست و جبهه برخاک ساییدن بیشترین کرنش و تواضع و دورى جستن از تعیّنات و تعلقات را در پى دارد. رابعا: مهر نزد شیعه موضوعیت ندارد؛ بلکه ملاک همان سجده بر خاک است و مهر وسیله‏اى است که سجده بر خاک را در هر جا و هر مکان سهل و آسان مى‏سازد. خامسا: عالمان برجسته و عارفان اهل سنت نیز سجده بر خاک را تأکید کرده‏اند؛ هم‏چنان که محمد غزالى در کتاب «احیاءالعلوم» بر این مسأله انگشت نهاده است. بنابراین مخالفت برخى از اهل سنت با این مسأله، از روى ناآگاهى و تعصبات جاهلانه است و از نظر منابع فقهى و عالمان برجسته اهل سنت نیز سجده بر خاک افضل است و اگر اشکالى هست در این است که چرا برخلاف سنت پیامبر(ص) اهل سنت بر هر چیزى حتى فرش و... سجده مى‏کنند.

 آیا مهر قداست دارد؟

خیر. مهر به خودی خود قداستی ندارد. همانطور که در مسجد پیامبر مردم پایشان را بر همان خاک می گذاشتند و رد می شدند الان هم لگد کردن هر بی احترامی نیست. مگر اینکه روی آن اسامی ائمه یا اسم خدا نوشته شده باشد یا تربت کربلا باشد.

نقل است روزی مرحوم استاد علامه سید مرتضی عسکری رضوان الله علیه آن عالم جلیل القدر شیعه، در مناقشه با یک وهابی جاهل که شیعه را به بت پرستی متهم می کرد، فرمود: ما مهر را نمی پرستیم. بر مهر سجده می کنیم چون باید بر خاک سجده کنیم، همانطور که پیامبر اسلام بر خاک سجده می فرمود. سپس مهر خود را از جیب درآورد و زیر پایش له کرد و شکست و گفت: این خدای من نیست، این تنها قطعه ای خاک پاک است که برای سجده سر بر آن می گذارم. شما چرا مانند پیامبر بر خاک سجده نمی کنید؟!

 اما حکم نوشته های روی مهر چیست؟

جایی به نقل از مرحوم حضرت آیت الله العظمی بروجردی ، آن یگانه مرجع بزرگ شیعه در زمان خویش، خواندم که نوشتن اسامی ائمه روی مهر جایز نیست. نه اینکه حرام باشد، هم از نظر اینکه اگر زیر دست و پا افتاد بی احترامی نشود و هم از نظر اینکه متهم به ائمه پرستی نشویم. (دوستانی که منبع آن را بلدند لطفا اطلاع دهند)

مراجع بزرگ ما همواره جامع الرای بودند اما برخی اشخاص با انجام اعمالی سعی می کنند مقدس بازی درآورند و این اعمالشان چون پشتوانه دینی و تایید معصوم را ندارد، به ضرر دین و تشیع تمام می شود.

 آیا قداست مهر ها برای این رسانه ها مهم است یا تخریب یک رسانه دیگر؟ و قداست مهر وسیله است؟

جواب این سوال را به خودتان وا می گذارم. البته جوابش خیلی آسان است.

خود عکس هم گویاست. کفششان روی جامهری است نه مهرها. به هر حال بهتر بود این حرکت رو انجام نمی دادند.

 پاسخ به شبهه مهر و سجده توسط سایت موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر. نظرات ذیل مطلب هم جالب است.