لبنان کشور کوچکی است که تعداد بسیار زیادی از شهروندانش در خارج کشور زندگی می کنند. بسیاری از ساکنان آن هم برای کار و تجارت به کشورهای دیگر سفر کرده اند. چون لبنان کشور توریستی است، با اقوام و ملل و فرهنگهای مختلف برخورد دارند. یکی از خوبی های لبنانی ها این است که وقتی دست و پا شکسته حرف می زنید تلاش می کنند منظور شما را بفهمند. درصد زیادی از آنها یک زبان خارجی (فرانسه یا انگلیسی) را حرف می زنند. علت این است که در مدارس این کشور، درسهای اصلی مثل ریاضی فیزیک و شیمی، به زبان خارجی تدریس می شود. پس هر کسی دبیرستان رفته باشد، به اندازه کافی توان حرف زدن و ارتباط را دارد.

از طرف دیگر آنها خیلی نرمخو هستند و برای حل مشکلات، راه حلهای جایگزین پیدا می کنند. برای مثال اگر خانواده پر جمعیتی وارد رستوران شوند، خیلی عادی است که از گارسون بخواهند دو میز را به هم بچسباند. اتفاقی که در ایران عموما با اخم و تخم کارگران رستوران مواجه می شود. یا حتی هنگام درگیری گروه های مقاومت با اشغالگران صهیونیست، وقتی می دیدند یک پایگاه قوی دشمن امکان عملیات بی تلفات را گرفته، شیوه عملیات و راه نفوذ را تغییر می دادند تا تلفات ندهند. برعکس عملیاتهای ما که می گفتند الله و اکبر را بگو و برو جلو کارت نباشه!

یکی از مشکلات همیشگی ایرانی ها با لبنانی ها در این موضوع است که ایرانی ها فرهنگ و تاریخ لبنان را نمی شناسند و از وضعیت اجتماعی مردم خبر ندارند. و می خواند کار همانطور که در ایران توقع سرعت و پیشرفت آن را دارند پیش برود. در لبنان هزاران عامل هست که جلوی تحقق هدف را بگیرد. اگر جنگ و آشوب و اعتصاب و دعوا نبود، تازه بی برقی و بی برنامگی است که در برابر شما سد می شود. عموما استادکارانی مثل نجار و بنا و لوله کش و غیره، سر وقت نمی آیند و به وعده خود عمل نمی کنند. این هميشه از سر تنبلی نیست، لبنان کشوری نیست که همه چیز روی روال باشد و هر دقیقه ممکن است سناریوی زندگی عوض شود و مشکلی برای شخص پیش بیاید که برنامه وی را عقب و جلو نماید.

لبنان آنقدر بزرگ نیست که شما اگر یک کالای دیجیتال یا برقی یا قطعات مختلف مثلا ماشین یا ابزارهای دیگر را بخواهید، به هر مغازه ای مراجعه کنید در دسترس باشد. در لبنان اینطور نیست که شما به مجتمعی مثل پایتخت یا پاساژهای موبایل که در ایران هست، مراجعه کنید و محصول مورد نظر خود را با قیمت های مختلف پیدا کنید. در لبنان نمایندگی هم تمام محصولات را ندارد و خیلی از اوقات، مردم مجبورند به فک و فامیل خود در خارج سفارش دهند.

به جهت آنکه بارها مسئول ترجمه برای کارهای مختلف بوده ام، مشکلات دو سویه و سوء تفاهم های ایرانی ها و لبنانی ها را میبینم. ایرانی ها میگویند اینها درست کار نمی کنند، بلد نیستند، طول می دهند. لبنانی هم می گوید اینها بلد نیستند، نمی دانند چه می خواهند، طرحی را آورده که با دست کشیده و خودش هم مطمئن نیست ابعاد آن چقدر است. راست هم می گویند، بارها دیده ام حتی عکسی از کار ندارند و با توصیف شفاهی می خواهند اوستای لبنانی آن چیز را بسازد. آهنگر و نجار لبنانی که تا به حال نه کار شما را دیده، نه ساخته، نه نقشه دقیق آن موجود است، چطور باید مطابق آنچه در ذهن شما است شروع به کار کند و سریع بسازد؟ از طرف دیگر عموما ایرانی ها در کارشان اصلاحات و بهسازی ندارند و قرنها یک حرفه را دقیقا به همان شکل قدیم ادامه می دهند، اما لبنانی ها دائما در حال بهسازی هستند. مثلا استاد ایرانی خواستار نیمکت چوبی شده بود، لبنانی ها نیمکت را با اسفنج و چرم ساختند که خیلی راحت بود، استاد ایرانی اول قبول نمی کرد و می گفت نه باید چوبی باشد، وقتی ساخته شد خودش هم خوشش آمد. یا برای کار طلا و نقره سازی، مشعل گازی بزرگی آورده بودند که باعث می شد کار سیاه شده و نیاز به شستشو با اسید پیدا کند. اسید مورد نظر استاد ایرانی هم در لبنان ممنوع است چون برای کار با اسلحه به کار می رود. لبنانی ها مشکل را با مشعل ظریف هواگاز که مخصوص طلاسازی است حل کردند و کار اصلا سیاه نمی شود که اسید بخواهد. از این موارد بسیار زیاد است. به حدی که پس از جنگ 2006 که برخی فرماندهان سپاه به بازدید آمده بودند از تاکتیک های ابداعی لبنانی ها تعجب کرده بودند و می گفتند ما اینها را یادتان نداده بودیم.

اما بشنوید از تجارت؛ در تجارت بین المللی، تاجر محصولی را می پسندد، سفارش می دهد، فاکتور می دهند، در بانک ال‌سی یعنی letter of credit باز می کنند که به معنای اعتبار نامه است و فروشنده می فهمد می تواند پول خود را از بانک بگیرد. وقتی بار به بندر مقصد رسید و کیفیت و مقدار آن تایید شد، فروشنده می تواند از بانک پول خود را بگیرد. متاسفانه ایرانی هایی که می خواهند جنسی به لبنانی بفروشند نصف یا درصدی از کل مبلغ را پیش می گیرند. روش انتقال دستی پول به کنار، چرا باید یک تاجر لبنانی نصف پول را بابت محصولی که نه به دستش رسیده نه تایید کیفیت شده بدهد؟ بعد ایرانی ها می گویند لبنانی ها بد حساب هستند! لبنانی هایی که از ایران خرید می کنند بچه شیعه هایی هستند که تجارت ساده ای دارند نه تاجران کله گنده مسیحی که واردات انحصاری محصولات کشور را در دست دارند. لذا سرمایه اندکی دارند و نباید توقع داشت تا محصول را گرفت درجا کل پول را بدهد. ضمن اینکه با این وضع تحریم و کاهش تولید و مشکلات عدیده، به نظر می رسد تولید کننده ایرانی باید کمی اخلاقش لبنانی شود و با مشتری ها بیشتر راه بیاید.

یکی از مشکلات دیگر تجار لبنانی با ایرانی ها که باعث نوعی توقف و بی اعتمادی در آنها شده است، عدم وجود یک استاندارد ثابت در ارسال کالا یا عدم التزام به رعایت استاندارد است. تاجر خارجی توقع دارد اگر گفت فلان تعداد از فلان محصول را می خواهم، درست ارسال شود. نه اینکه دفعه اول طبق قرارداد باشد و دفعه بعد اضافه های انبار را بفرستند و میزان محصول تقاضا شده با مشخصات فاکتور هماهنگ نباشد. مثلا به جای اینکه از هر طعمی یک کانتینر بفرستد، همه را عین هم فرستاده بودند. یا مثلا پسته ها از کیفیت و اندازه یکسانی برخوردار نبوده است.

آیا مشکل در لبنانی ها است که با تمام جهان ارتباط و تجارت دارند یا از ما که بجز عراق و ترکیه همسایه، ارتباط و تجارتمان با دیگر کشورهای جهان ضعیف است؟