آیا مایلید با نظام آموزشی و مدارس در لبنان آشنا شوید؟
دروس، رشته ها، مقاطع هزینه های آموزش در لبنان چگونه است؟

بخوانید:

خبرنگار ایرنا و ادمین پایگاه لیبانیران گزارش می دهد: نظام آموزشی لبنان همچون دیگر عرصه های این کشور شاهد حضور قوی تر موسسه های خصوصی و نقش کمرنگ و ضعیف دولت است.

هرگونه استفاده از این منبع یا انتشار آن بدون ذکر منبع شرعا جایز نمی باشد.

سال تحصیلی در لبنان از روز دوشنبه این هفته (2مهر) آغاز شد.
نظام آموزشی در لبنان بر اساس قانون اساسی این کشور، نظامی آزاد و تحصیل برای همه شهروندان تا سال نهم اجباری است.
آموزش در لبنان در همه سطوح دو بخش خصوصی و دولتی دارد. بخش دولتی، از بدو استقلال این کشور از قیمومیت فرانسه آغاز به کار کرد، ولی بخش خصوصی را می توان پرسابقه تر از بخش دولتی دانست که تاکنون چندین نسل تربیت کرده است.
بنابر آمارهای رسمی هم اکنون دو سوم دانش آموزان لبنانی در مدارس خصوصی تحصیل می کنند.
در سراسر لبنان، مدارس خصوصی، به رغم هزینه های بالا، با استقبال بیشتری روبرو هستند.
بر اساس مشاهدات خبرنگار ایرنا در بیروت، غالب مدارس خصوصی لبنانی برای هر دانش آموز هزینه ای بین 2 تا 5 هزار دلار دریافت می کنند که به خدمات مختلف آموزشی، سطح کیفی و دیگر مولفه ها بستگی دارد.

** مقاطع تحصیلی، تفاوت بخش دولتی و خصوصی
در لبنان، آموزش در مدارس دولتی دو مرحله اصلی دارد: مرحله پایه یا دبستان و مرحله دوم یا دبیرستان.
دبستان شامل 9 سال ابتدایی است که تحصیل در آن اجباری است و هر کودک لبنانی باید از 6 سالگی در یک مدرسه ثبت نام کرده باشد و در غیر این صورت والدین یا قیم او مجازات می شود.
در پایان دوره 9 ساله ابتدایی به دانش آموزان گواهی رسمی داده می شود. مرحله دبیرستان هم شامل 3 سال پایانی است که فارغ التحصیلان با کسب گواهینامه پایان تحصیلات به دانشگاه راه می یابند.
اما در مدارس بخش خصوصی تقسیم بندی مرحله نخست تفاوت دارد. این مدارس به 4 مقطع تقسیم می شوند: پیش دبستانی 3 سال؛ دبستان یا ابتدائی 4 سال؛ پایه یا متوسطه 5 سال و دبیرستان 3 سال.
پیش از ورود به دبستان، اکثریت خردسالان لبنانی، مراحل سه ساله پیش دبستانی را طی می کنند و این مساله در حال حاضر تقریبا در سراسر این کشور رایج است، چرا که آمارها نشان می دهد نسبت موفقیت کودکانی که آموزش های این مرحله را نگذارنده باشند، در مدرسه کمتر خواهد بود، از این رو والدین تلاش می کنند که فرزندان شان سه سال پیش دبستانی را بگذرانند.
همه دانش آموزان لبنانی پس از 9 سال تحصیل در امتحانات نهایی و سراسری که از سوی وزارت آموزش و پرورش این کشور برگزار می شود، شرکت می کنند. دانش آموزان سال نهمی، در امتحانات پایانی که معمولا در خرداد ماه برگزار می شود، هر دو سه روز یک بار، در حوزه های امتحانی، به سوالات مربوط به دو یا سه ماده درسی پاسخ می دهند و معمولا طی دو هفته به این ترتیب امتحان همه دروس گرفته می شود. جواب ها هم پس از چند هفته به صورت سراسری از سوی وزارت اعلام می شود و دانش آموزان ضمن اخذ نمرات، در سطح مدرسه، حوزه، شهر و کل کشور رتبه بندی می شوند.

** مرحله دوم یا مقطع دبیرستان و هنرستان
دانش آموزان لبنانی پس از اخذ گواهی تحصیل در 9 سال ابتدایی، انتخاب می کنند که به دبیرستان بروند یا هنرستان.
پس از تحصیل در سال دوم دبیرستان، دانش آموزان بین دو شاخه علمی یا ادبی تقسیم می شوند و در سال سوم نیز باید یکی از رشته های ادبیات و علوم انسانی یا علوم اجتماعی و اقتصاد را در شاخه ادبی و در شاخه علمی نیز یکی از رشته های علوم عامه (ریاضی و فیزیک) و علوم حیات (علوم تجربی) را انتخاب کنند.
در پایان سه سال تحصیل در دبیرستان امتحان سراسری به همان شکل امتحانات پایانی مرحله پایه برگزار می شود و دانش آموزان پس از گذشت چند هفته از پایان امتحانات، نمرات و رتبه بندی های خود را دریافت می کنند.
این نمرات و رتبه بندی ها در ورود آنها به دانشگاه های خصوصی و دانشگاه دولتی لبنان تاثیرگذار است. هر چه این نمرات و رتبه ها بالاتر باشد، شانس ورود به رشته های پر مخاطب تر و دانشگاه های بهتر، بیشتر می شود.
اما عده ای از دانش آموزان هم به جای دبیرستان به هنرستان ها می روند. این هنرآموزان برای ورود به بازار کار بلافاصله پس از فارغ التحصیلی تربیت می شوند. چیزی در حدود 27 درصد از نوجوانان لبنانی ترجیح می دهند در هنرستان تحصیل کنند.
در هنرستان ها همه مواد نظری، فنی و حرفه ای، کارگاهی و آزمایشگاهی به هنرآموزان ارائه می شود.
هنرستان های فنی و حرفه ای لبنان می توانند مجوز هر رشته ای را به شرط داشتن شرایط کافی اخذ کنند.

** برنامه درسی و زبان در مدارس لبنانی
همه مدارس در لبنان باید برنامه تحصیلی مصوب وزارت آموزش و پرورش کشور را دنبال کنند. مدارس خصوصی البته مجازند دروس دیگری را بسته به نظر وزارت اضافه کنند. برای مثال درس علوم رایانه اگر چه جزو برنامه تحصیلی وزارت نیست، ولی در بسیاری از مدارس تدریس می‌شود. همچنین در مدارس اسلامی، معارف اسلامی و قرآن یا در مدارس مسیحیت دروسی مربوط به این دین تدریس می شود.
دروس اصلی در لبنان که در پایان جزو مواد امتحان پایانی است، شامل ریاضی، علوم تجربی، تاریخ، تعلیمات اجتماعی، جغرافیا، زبان عربی و زبان فرانسه یا انگلیسی می شود.
پس از استقلال لبنان، تدریس زبان عربی در همه مدارس دولتی و خصوصی و در تمامی مقاطع اجباری است، اما دولت به مدارس اجازه داد تا هر زبانی را به دلخواه دانش آموزان به عنوان زبان دوم و زبان علمی تدریس کنند. می توان گفت، در همه مدارس لبنانی یکی از دو زبان فرانسوی یا انگلیسی از مرحله پیش دبستانی تدریس می شود.
دروس علوم پایه مانند ریاضیات و علوم تجربی در همه مدارس لبنانی به زبان های انگلیسی یا فرانسه تدریس می شود. طی سال های گذشته پای زبان سومی هم به مدارس لبنانی باز شده که در برخی از مدارس مانند شعبه های مختلف «مدارس المهدی(عج)» این زبان فارسی است.
در لبنان برخی مدارس نیز بین المللی هستند که همزمان با برنامه های درسی کشورهای الگو، باید از برنامه های درسی وزارت آموزش و پرورش لبنان نیز پیروی کنند.

** چند آمار از وضعیت آموزش در لبنان
بر اساس گزارش بانک جهانی، در سال 2007 میلادی حدود سه درصد از تولید داخلی لبنان، هزینه آموزش شده است و این رقم 7 درصد از هزینه های دولت بود. دولت لبنان هزینه مدارس دولتی را می پردازد، اما هزینه های مدارس خصوصی مانند دیگر کشورها از دانش آموزان گرفته می شود. همچنین برخی از شرکت ها، موسسات دینی و سازمان های بین المللی مثل بانک جهانی و برنامه توسعه سازمان ملل متحد، هزینه هایی برای رشد و توسعه روش های تدریس و آموزش معلمان به لبنان می پردازند.
برخی آمارها نیز نشان می دهند که بیش از 88 درصد از لبنانی ها دارای سواد خواندن و نوشتن هستند و این باعث شده که این کشور در بین کشورهای عربی جزو 5 کشور نخست باشد.
از آنجا که لبنان و فرهنگ آن سالیان سال به روی شرق و غرب گشوده بوده است، این امر در آموزش این کشور تاثیرگذار بوده و روش های آموزشی مختلفی در مدارس لبنان استفاده می شود. در نتیجه خیلی از دانش آموزان لبنانی برای ادامه تحصیلات خود در سطوح بالاتر، آموزشکده ها و دانشگاه های آمریکایی، اروپایی و عربی را انتخاب می کنند و چندین دانشگاه در این کشور هم زیر نظر برخی سازمان های بین المللی و کشورهای دیگر فعالیت دارند.