سالیانی است در لبنان داشتن خادمه فراگیر شده است؛ شاید بیست سی سال یا بیشتر. خادمه شبیه کلفت های قدیم خودمان هست. آنها از یک کشور خارجی برای کار به لبنان می آیند و در ازای یک حقوق ماهیانه اندک، تمام کارهای خانه را انجام می دهند: ظرف شستن، نظافت منزل، گردگیری، لباس شستن و پهن کردن، بچه داری، بچه شوری، گردش بردن بچه ها یا سگ! ، بعضی ها خرید کردن از مغازه بغل منزل، شستن سبزی و میوه و خرد کردن و سرخ کردن و اگر با سلیقه و تمیز باشد، غذا پختن، خلاصه تمام کارهای یک کدبانو را انجام می دهند. آنها اجازه دارند روزی 8 ساعت استراحت کنند و فقط ده ساعت در روز کار کنند، هر هفته هم یک روز مرخصی بروند.

عموما آنهایی که مسیحی هستند روزهای یکشنبه به کلیسا رفته و بعد از آن با دیگر خادمه ها به گردش می روند.

طبق قانون، دفاتری وجود دارد که از کشورهای خارجی (عمدتا بنگلادش، فیلیپین، اندونزی، سریلانکا، مالزی، کشورهای آفریقایی...) درخواست سفر و کار آنها را ثبت کرده و بعد از انجام کارهای اداری، آنها را به لبنان می آورند. کسی که بخواهد از دفتر تامین خادمات، کلفت کرایه کند، باید مدارکش را ببرد و بعد از ثبت آنها، برای دریافت اقامت کاری برای خادمه اش به پلیس مراجعه کند. دفاتر مبلغی لااقل 1000 دلار از شخص می گیرند که ظاهرا پس از پایان مدت کاری خادمه، به شخص برگردانده می شود و این مبلغ را دفاتر باید به حساب بانک مرکزی لبنان واریز کنند. بر حسب کشور خادمه، و کلاس و ظاهر و بلد بودن انگلیسی، حقوق آنها افزایش می یابد. بطور کلی خادمه های بنگلادشی 100 دلار در ماه حقوق خواهند گرفت و سریلانکایی 200 هزار لیره (تقریبا130 دلار)، و فیلیپینی 200 دلار. بطور میانگین، یک خادمه 150 دلار در ماه حقوق می گیرد که این رقم، با قانون کار لبنان در تناقض است، چون حداقل حقوق باید 500 هزار لیره باشد. در هنگام نوشتن قرار داد در دفتر تامین خادمات، میزان حقوق هم تعیین می شود. اگر خادمه فقط یکسال بخواهد کار کند، میزان حقوقش کمتر است. اگر سه سال بخواهد کار کند، دریافتی ماهیانه اش به بالای دویست دلار می رسد.

طبق قانون بلیط برگشت خادمه به وطنش و هزینه دارو و درمان او به عهده صاحبکارش است. لذا قبل از استخدام حتما قرنطینه و آزمایش می شوند تا بیماری نداشته باشند. آنها اجازه دارند هفته ای یکبار به خانواده شان زنگ بزنند و یکبار در هفته هم تماسی از خارج کشور دریافت کنند.

اما در واقعیت وضع به شکل دیگری است. بسیاری از خادمه ها به محض آنکه وارد منزل شدند و به همه چیز آشنا شدند، با خادمه های همسایه ها دوست می شوند. دید و بازدیدهای متقابل آنها عموما باعث گلایه خانواده هاست. در خلال این دید و بازدید ها عموما جیک و پیک و ریزه کاریهای زیادی به هم منتقل می کنند (مثل ما که در سربازی وقتی آشخور و سال اولی هستیم از آنهایی که خدمتشان در حال اتمام است کلی چیز می پرسیم و یاد می گیریم).

بعضی خادمه ها پول و جواهرات سرقت می کنند و به کشورشان می فرستند. در این حالت کار زیادی هم نمی توان انجام داد. فوق فوقش مدتی زندانی شده و به کشورش دیپورت می شود.

بدرفتاری آنها با کودکان و گاها آزار و اذیت جسمی، روحی و حتی جنسی، یکی از مشکلات داشتن خادمه است. حتی مواردی بوده که کودک را کشته و فرار کرده اند.

گزارشهایی از قتل و دزدی و فرار هم از خادمه ثبت شده. عموما آنهایی که با یک کارگر مرد خارجی مثلا سوریه ای یا مصری دوست می شوند، می توانند فرار کنند و پیش آن مرد زندگی کنند. حتی خیلی از خادمه هایی که فرار می کنند، در رستورانها، مغازه ها یا شرکتهای نظافتی مشغول به کار می شوند و گاهی حقوقشان به صد دلار در روز می رسد. (برای یک نظافت دو سه ساعته اگر 30 دلار بگیرد و سه جا اعزام بشود نانش در روغن است)

خادمه هایی که زیبایی و جذابیت داشته باشند و به راه فساد کشیده شوند هم پول خوبی در می آورند. البته سرنوشت جالبی نیست و بلاهای مختلفی از جمله دزدی و قتل و آزار و اذیت ممکن است برسرشان بیاید. ضمن اینکه درصورتی که گیر پلیس بیفتند کار تمام است. خادمه یکی از وزرای پیشین لبنان، با موش مردگی، خودش را ناتوان در جهت یابی و خرید و بیرون رفتن نشان می داد تا در خانه بماند. وقتی می دانست کسی در خانه نیست و اهل خانه چند ساعتی بیرون هستند، شخصی را به منزل می آورد و خانه وزیر را تبدیل کرده بود به خانه فساد! لباسهای زنان منزل را پرو کرده و عکس گرفته بود که تصاویرش در آیپدش پیدا شد.

خادمه ها گاهی تبدیل می شوند به هووی خانم خانه! بله اگر خادمه زیبا باشد و قصد داشته باشد آقای خانه را تور کند، چنین اتفاقی می افتد. برخی از لبنانی ها با زنان خارجی که برای کار به لبنان آمده بودند، ازدواج کرده اند. عموما زنان اندونزیایی و فیلیپینی چنین نیتی دارند و تلاش می کنند با خوش خدمتی، رضایت و توجه مرد خانه را بدست آورند.

طبق آمار در مقابل هر 44 لبنانی، یک خادمه در لبنان وجود دارد. این رقم بسیار بالایی است. اگر خانوار ها را شش نفری حساب کنیم تقریبا از هر هفت خانوار یکی خادمه دارد. لبنانی ها سالیانه بیش از 13 میلیون دلار بواسطه این خادمه ها، پول به کشورهای خارجی می فرستند. یعنی به این خادمه ها حقوق می دهند، و آنها به کشورشان می فرستند. 

با فراگیر شدن استفاده از خادمه، کارشناسان اجتماعی و تربیتی لبنان نسبت به این وضع هشدار داده اند. آثار سوء تربیتی و فرهنگی و روانی بر کودکانی که زیر دست خادمه بزرگ می شوند حائز اهمیت است. از طرف دیگر، خانم خانه که وظایفش را به خادمه محول کرده، فرصت پیدا می کند تا بیش از پیش خارج خانه باشد. شغل داشته باشد و کار کند، یا در بازارها درحال گردش و خرید باشد و به قر و فر خودش برسد. هر دو حالت هم به ضرر خانواده و اقتصاد آن و اقتصاد کشور است. این در صورتی است که آمار بیکاری در میان لبنانی ها بالاست، و به خاطر کمبود شغل، جوانان بسیاری مجبورند به خارج از کشور سفر کنند.

مشکلات خادمه ها هم زیاد است. آزار و اذیت زبانی و روانی و بدنی، کار کشیدن بالای 15 ساعت در روز، بدرفتاری با آنها و تعامل با آنها به مانند انسان درجه دو ...

داشتن خادمه برای بعضی ها تبدیل شده به کلاس و پز. یعنی پول ندارد خادمه داشته باشد، اما قرض می کند تا خودش را پولدار و خادمه دار نشان دهد!

بحث خادمه ها از لحاظ امنیتی و جاسوسی هنوز مورد بررسی قرار نگرفته و معلوم نیست آیا در این زمینه هم می توان نظری داد یا خیر.

آمار از سایت لبنانی تواصل آنلاین