به نقل از سایت انجمن اسلامی دانشجویان لبنان (با اندکی تصرف و اصلاح) 

دانشگاه ملی لبنان (الجامعة اللبنانیة)

دانشگاه ملی لبنان تنها دانشگاه دولتی لبنان است که با حمایت مالی دولت زیر نظر وزارت تربیت و تعلیم عالی لبنان اداره می شود و در عین حال بزرگترین و متنوع ترین دانشگاه از نظر رشته تحصیلی و ارزان ترین دانشگاه از نظر شهریه در این کشور می باشد. برای ورود به رشته های این دانشگاه امتحان ورودی برگزار می شود. این دانشگاه در تمام شهرهای بزرگ لبنان شعبه دارد به همین دلیل دانشگاه لبنان نیز محسوب می شود.

زبان آموزشی در بعضی رشته ها عربی و در بعضی انگلیسی و در بعضی فرانسوی می باشد برای مثال عموما در رشته های علوم انسانی به زبانهای عربی و در رشته های علوم پزشکی و فنی نیز به زبانهای فرانسه و انگلیسی ارائه می شود. دانشگاه ملی لبنان دارای دانشکده های زیادی است به طوری که در تمامی رشته های ریاضی فنی، علوم انسانی و علوم زیستی و پزشکی را در مقاطع مختلف کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی اشتغال دارد.

 شهریه این دانشگاه برای اتباع لبنانی تقریبا مجانی است ولی از اتباع خارجی برای هر سال تحصیل بر حسب رشته از 400 تا 1300 دلار آمریکا در سال شهریه دریافت می شود.

 شرط ورود به دانشگاه ملی لبنان برای اتباع بیگانه از جمله ایرانیان اینگونه است:

1. انجام معادل سازی مدارک به شکل کامل

2. شرکت در امتحان ورودی شامل زبان خارجی و اطلاعات علمی در رشته مربوطه

3. تطابق رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری

4. دارا بودن معدل بالای 12 از 20 در مقطع دیپلم برای دریافت پذیرش کارشناسی، معدل بالای 14 از 20 در مقطع کارشناسی برای دریافت پذیرش کارشناسی ارشد و داشتن معدل بالای 15 از 20 در مقطع کارشناسی ارشد برای دریافت پذیرش دکتری ضروری است.

 طول دوره در این دانشگاه در مقاطع مختلف عبارت است از:

1. دوره کارشناسی: چهار سال و هشت ترم

2. دوره کارشناسی ارشد: دو سال و چهار ترم شامل دو ترم مواد درسی و دو ترم پایان نامه است دانشجو باید در امتحانات مواد درسی را به طور کامل نمره قبولی را کسب کند و در صورت عدم قبولی در یکی از مواد درسی باید مجددا کلیه مواد درسی دوره کارشناسی ارشد را بگذراند.

3. دوره دکتری: حداقل سه سال بعد از ثبت نام ولی عموما دانشجویان دکتری کمتر از پنج سال از این دانشگاه فارغ التحصیل نمی شوند.

برای ثبت نام در دوره دکتری بعد از شرکت در امتحان ورودی و اخذ مورد مورد قبول در چند ماه قبل آغاز سال تحصیلی دانشجو برای یک مصاحبه با حضور گروه علمی دانشکده مورد نظر دعوت می شود. پس از تایید گروه علمی از دانشجو برای مقطع دکتری ثبت نام به عمل می آید و دانشجو باید برای تهیه پروپوزال و انتخاب استاد راهنما اقدام کند. دانشجو می بایست با ارائه پروپوزال به یکی از اساتید و اخذ موافقت استاد راهنما آن را برای تایید نهایی به گروه ارسال نماید و بعد از تعدیل و تصحیح پروپوزال و تایید آن, مشغول نگارش رساله تحت اشراف استاد راهنما می شود که این امر سه تا شش ماه از وقت دانشجو را می گیرد. بعد از آن دانشجو مشغول تهیه رساله می شود که عموما بیش از پنج سال طول می کشد.

دانشگاه سنت ژوزف (جامعة القدیس یوسف)

دانشگاه سنت ژوزف با دارا بودن دوازده دانشکده، بیست و دو کالج، چهار پردیس و شعب در شهرهای صیدا، طرابلس و زحله بعد ازدانشگاه ملی لبنان بزرگترین دانشگاه لبنان به شمار می آید. در این دانشگاه در حدود ده هزار دانشجو با بیش از 1500 استاد مدعو و هیت علمی مشغول به تحصیل هستند.

دانشکده ها و پردیس های دانشگاه سنت ژوزف عبارتند از: دانشکده های علوم دینی، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، علوم پرستاری، حقوق و علوم سیاسی، علوم اقتصادی، مدیریت، ادبیات و علوم انسانی، علوم تربیتی، فنی مهندسی و همین طور پردیس های علمی علوم پزشکی و پرستاری، علوم اجتماعی، علوم انسانی و علوم و تکنولوژی.

رشته های علوم انسانی به زبانهای عربی و فرانسه ارائه می شود. رشته های علوم پزشکی و فنی نیز فقط به زبان فرانسه ارائه می شود برای وارد شدن به این دانشگاه دانستن زبان عربی یا فرانسه اگرچه الزام آور نیست ولی برای موفقیت در امتحانات ضروری می باشد. شهریه این دانشگاه برای هر سال تحصیل بر حسب رشته از 3000 تا 8000 دلار آمریکا در سال می باشد.

 طول دوره در این دانشگاه در مقاطع مختلف عبارت است از:

1. دوره کارشناسی: چهار سال و هشت ترم مانند ایران باید واحد گذراند و در تعداد کمی از رشته ها دانشجو باید پایان نامه ای در سال آخر تحویل دهد.

2. دوره کارشناسی ارشد: دو سال و چهار ترم شامل دو ترم مواد درسی و دو ترم پایان نامه است.

3. دوره دکتری: بیش از چهار سال بسته به رساله است. لازم به ذکر است سمینارهایی هم برای بالا بردن سطح علمی دانشجویان دکتری برگزار می شود که معمولا شرکت در آنها اجباری است.

 دوره دکتری در دانشگاه سنت ژوزف به این گونه است دانشجو باید پروپوزال طبق استاندارد دانشگاه به گروه علمی دانشکده ارسال نماید، گروه علمی بعد از تعدیل و تصحیح پروپوزال آن را تایید نموده و برای آن استاد راهنما معین می نماید لازم به ذکر است این دوره بین شش ماه تا یک سال طول می کشد و احتمال رد پروپوزال زیاد است و بعد از این مرحله دانشجو مشغول تهیه رساله تحت اشراف استاد راهنما می شود که این دوره هم عموما بیش از چهار سال طول می کشد.

دانشگاه اسلامی لبنان (الجامعة الاسلامیة فی لبنان)

دانشگاه اسلامی لبنان یک دانشگاه خصوصی متعلق به مجلس اعلی شیعیان لبنان است و تحت نظر آن اداره می شود و در اکثر رشته های علوم انسانی و فنی و ریاضی فعال است ولی در حوزه علوم پزشکی فقط در دوره پرستاری دانشکده دارد که قرار است در آینده دانشکده علوم پزشکی نیز در آن دایر شود این دانشگاه هر روز در حال توسعه است و هم اکنون دارای شعباتی در صور و الزهرانی می باشد. دانشگاه اسلامی لبنان با برخی از دانشگاههای ایران از جمله دانشگاه تهران داری سند همکاری است.

رشته های علوم انسانی به زبانهای عربی، انگلیسی و فرانسه ارائه می شود و رشته های پرستاری و فنی نیز به زبان انگلیسی و فرانسه ارائه می شود. برای وارد شدن به این دانشگاه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد باید در یک امتحان ورودی شرکت کرد که عموم کسانی که به یکی از این سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه آشنا باشند می توانند نمره لازم را برای ثبت نام اخذ کنند.

دانشکده های حقوق و علوم سیاسی، معارف اسلامی، زبان و ادبیات عربی، تاریخ دارای مقاطع دکتری هستند و عموم اساتید آن از اعضای هیئت علمی دانشگاه های معتبر لبنان هستند. برای اخذ پذیرش دکتری از این دانشگاه دانستن زبان عربی، انگلیسی و فرانسه در حد قابل قبولی ضروری می باشد ملاک این دانشگاه از سطح زبان شما مدارک زبان نبوده بلکه توانایی شما در مکالمه و نوشتن می باشد و در مورد این موضوع سخت گیری می کنند. شهریه این دانشگاه برای هر سال تحصیل بر حسب رشته از 2400 تا 3000 دلار آمریکا در سال می باشد.

 طول دوره در این دانشگاه در مقاطع مختلف عبارت است از:

1. دوره کارشناسی: چهار سال و هشت ترم است و در برخی از رشته ها دانشجو باید پایان نامه ای در ترم آخر تحویل دهد.

2. دوره کارشناسی ارشد: دو سال و چهار ترم شامل سه ترم مواد درسی و یک ترم پایان نامه است. (120 کردیت درس و پایان نامه)

3. دوره دکتری: پژوهش محور بوده و بیش از سه سال طول می کشد و دانشجو در طول تحصیل در این مقطع مشغول تهیه رساله خواهد بود.

دوره دکتری در دانشگاه اسلامی لبنان به این گونه است دانشجو باید طبق استاندارد دانشگاه برای گروه علمی دانشکده پروپوزال ارسال نماید، گروه علمی بعد از بحث پیرامون موضوع، آن پروپوزال را یا رد و یا تایید نموده و بر اساس موضوع برای آن استاد راهنما تعیین می نماید. باید به این نکته توجه داشته باشید که از زمان ارسال پروپوزال تا تایید نهایی آن بین شش ماه تا یک سال طول می کشد و احتمال رد پروپوزال زیاد است و بعد از این مرحله ثبت نام دانشجو قطعی شده و باید مشغول تهیه رساله تحت اشراف استاد راهنما شود. دانشجو بعد از سه سال از تایید موضوع؛ اجازه دفاع از رساله خود را پیدا می کند که این دوره هم عموما بیش از سه سال طول می کشد.

دانشگاه عربی بیروت (جامعة بیروت العربیة)

دانشگاه عربی بیروت یک دانشگاه خصوصی متعلق به دانشگاه الاسکندریه مصر است و تحت نظر آن اداره می شود و در اکثر رشته های علوم انسانی، فنی و ریاضی و علوم پزشکی دارای فعالیت است. رشته های علوم انسانی به زبان های عربی و انگلیسی و در موارد معدود زبان فرانسه ارائه می شود و رشته های علوم پزشکی و فنی نیز به زبان انگلیسی ارائه می شود برای وارد شدن به این دانشگاه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری باید در یک امتحان ورودی شرکت کرده و به غیر از پزشکی عموم کسانی که در آن شرکت میکنند نمره لازم را برای ثبت نام اخذ کنند.

برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری قبل از تصویب موضوع پایان نامه، کسب نمره در امتحانات بین المللی زبان انگلیسی یا فرانسوی ضروری است البته در برخی مواقع دانشگاه اقدام به اخذ آزمون زبان برای معافیت از آن برگزار می کند. شهریه این دانشگاه برای هر سال تحصیل بر حسب رشته از 2500 تا 3500 دلار آمریکا در سال می باشد.

 طول دوره در این دانشگاه در مقاطع مختلف عبارت است از:

1. دوره کارشناسی: هشت ترم معادل چهار سال با واحدهای مد نظر گذراند و تعداد کمی از رشته دانشجو باید پایان نامه ای در سال آخر تحویل دهد.

2. دوره کارشناسی ارشد: چهار ترم شامل دو ترم مواد درسی و دو ترم پایان نامه است.

3. دوره دکتری: سال اول برای بیشتر رشته ها در مقطع دکتری کلاس های اجباری دارد و بعد از آن با بیش از دو سال بسته به رساله اجازه دفاع صادر می شود.

دوره دکتری در دانشگاه عربی بیروت به این گونه است که دانشجو بعد از موافقت دانشگاه با ثبت نام ابتدا باید به مدت یک سال برخی از دروس مربوط به رشته خود را طی کند و بعد از موفقیت در کسب نمره مورد نظر دانشگاه می تواند پروپوزال خود را طبق استاندارد دانشگاه به گروه علمی دانشکده ارسال کند، گروه علمی بعد از تعدیل و تصحیح پروپوزال آن را تایید نموده و برای آن استاد راهنما معین می نمایند بعد از این مرحله دانشجو مشغول تهیه رساله تحت اشراف استاد راهنما می شود که این دوره هم عموما بیش از دو سال طول می کشد.

دانشگاه امام اوزاعی (جامعة الامام الاوزاعی)

این دانشگاه در حوزه علوم اسلامی فعال است و مدیریت آن در اختیار طایفه سنی در لبنان می باشد و در بسیاری از کشورهای عربی دارای شعبه می باشد. این دانشگاه در رشته معارف اسلامی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فعالیت دارد . زبان آموزشی در این دانشگاه عربی و در معدود موارد انگلیسی و فرانسوی را می پذیرد.

اخذ پذیرش از این دانشگاه به آسانی صورت می گیرد و لی به دلیل مراحل تحصیلی متفاوت آن فارغ التحصیل شدن از این دانشگاه مشکل است مخصوصا برای غیر عرب زبانان ازجمله ایرانیان. این دانشگاه داری سند همکاری با دانشگاه امام صادق(ع) در تهران می باشد. مواد درسی آن مجموعه ای از مواد دروس اسلامی است که سابقا در حوزه های علمیه اهل سنت مورد تحصیل قرار می گرفت. بیشترین دانشجویان ایرانی در لبنان به صورت غیر حضوری در این دانشگاه مشغول تحصیل هستند و امتحانات خود را در ایران تحت نظر نماینده دانشگاه انجام می دهند. شهریه این دانشگاه برای هر سال تحصیل 1200 تا 2000 دلار آمریکا در سال می باشد.

 طول دوره در این دانشگاه در مقاطع مختلف عبارت است از:

1. دوره کارشناسی: چهار سال است و در آن دانشجو باید در کنار درس ،تحقیقاتی را به اساتید تحویل دهد.

2. دوره کارشناسی ارشد: دوره بیش از دو سال است و در سال اول مواد درسی را باید گذراند و در سال دوم چند عنوان تحقیق به دانشجو داده می شود و بعد از تایید این تحقیقات دانشجو باید با تصویب موضوع برای تهیه پایان نامه اقدام کند.

3. دوره دکتری: دوره دکتری در این دانشگاه برای فارغ التحصیلانش پژوهش محور بوده و دانشجویان آن با تصویب موضوع برای رساله بعد از دو سال از گذشت تاریخ تایید موضوع حق دفاع پیدا می کنند اما اگر دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه دیگری گذرانده باشد باید به عنوان پیش نیاز در سال اول مواد درسی ای را بگذراند و در سال دوم چند عنوان تحقیق به دانشجو داده می شود و بعد از تایید این تحقیقات دانشجو باید با تصویب موضوع برای تهیه اقدام کند بعد از دو سال از گذشت تاریخ تایید موضوع حق دفاع پیدا می کنند.

دانشگاه آمریکایی بیروت

یکی از قدیمی ترین دانشگاه های خاورمیانه دانشگاه آمریکایی بیروت است که در سال 1866 توسط مبلغ های مسیحی آمریکایی در لبنان و سوریه تاسیس شده است. زبان آموزشی این دانشگاه انگلیسی است. این دانشگاه تقریبا در تمام رشته های علوم انسانی، فنی و مهندسی و پزشکی فعالیت دارد. شهریه این دانشگاه بسیار گران و تقریبا مثل هزینه دانشگاههای مستقردر آمریکاست. شهریه این دانشگاه برای هر سال تحصیل بر حسب رشته از 8000 تا 20000 دلار آمریکا در سال می باشد.

 طول دوره در این دانشگاه در مقاطع مختلف عبارت است از:

1. دوره کارشناسی: هشت ترم معادل چهار سال با واحدهای مد نظر گذراند.

2. دوره کارشناسی ارشد: چهار ترم شامل سه ترم مواد درسی و یک ترم پایان نامه است.

3. دوره دکتری: دانشجویان دکتری باید دوسال کلاسهای آموزشی را بگذرانند و بعد موفقیت در امتحانات جامع وارد مرحله بعد شده وبا تایید موضوع بعد از دوسال اجازه دفاع پیدا می کنند.

بر اساس بخشی از بخشنامه وزارت علوم در مورد ارزشیابی مدارک تحصیلی در لبنان دانستن نکات زیر ضروری است که عبارتند از:

1. دوره کارشناسی(بکالوریوس): دانشجو می بایست چهار سال تحصیل برای رشته های علوم پایه ،4 تا 5 سال برای رشته فنی مهندسی و 6 سال برای رشته های پزشکی را به پایان رساند.

2. دوره کارشناسی ارشد(ماجیستر): دانشجو می بایست 2 تا 3 سال تحصیل نماید که شامل یک سال درس و یک سال پژوهش و نگارش پایان نامه است.

3. دوره دکتری(دکتوراه): دانشجو می بایست 3 تا 5 سال مشغول به تهیه رساله باشد و با ارایه پایان نامه و دفاع موفقیت آمیز مدرک دکتری را کسب نماید.

دانشگاههای مورد تایید وزارت علوم ایران عبارتند از:

1. دانشگاه ملی لبنان تا مقطع دکتری در تمام رشته مصوب این دانشگاه.

2. دانشگاه سنت ژوزف تا مقطع دکتری در تمام رشته مصوب این دانشگاه.

3. دانشگاه کسلیک تا مقطع دکتری در تمام رشته مصوب این دانشگاه.

4. دانشگاه آمریکایی بیروت تا مقطع دکتری در تمام رشته مصوب این دانشگاه.

5. دانشگاه اسلامی لبنان تا مقطع دکتری فقط در رشته های علوم اسلامی (الهیات)، حقوق، زبان و ادبیات عرب و روابط بین الملل و دیپلماسی.

6. دانشگاه امام اوزاعی فقط در رشته های علوم اسلامی (الهیات) و زبان و ادبیات عرب.

7. دانشگاه بیروت العربیه تا مقطع دکتری در تمام رشته مصوب این دانشگاه.

8. دانشگاه آمریکایی لبنان تا مقطع کارشناسی.

9. دانشگاه بین المللی لبنان تا مقطع کارشناسی با شرط آزمون.

جدول چگونگی ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاههای لبنان از طرف وزات علوم:

لازم به ذکر است هیچ یک از دانشگاه های لبنان مورد تایید وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایران نیست به همین دلیل مدارک حاصل از این دانشگاه ها مورد ارزشیابی وزارت بهداشت قرار نمی گیرد.

هزینه زندگی و تحصیل یک دانشجو در لبنان به شکل دانشجویی بر حسب دانشگاه محل تحصیل از 600 تا 1500 دلار آمریکا می باشد.

مشکلات عمده دانشجویان ایرانی در لبنان

1. عدم وجود خوابگاه دانشجویی در دانشگاه و گرانی مسکن دانشجویی

2. روند طاقت فرسای اخذ اقامت دانشجویی و به طور معدود با درخواست اقامت برای خانواده دانشجو موافقت می شود.

3. مشکل کمبود و گرانی برق و قطعی طولانی آن.

4. محدود بودن آب شرب بهداشتی به دلیل سیستم خراب لوله کشی شهری.

5. شرجی بودن هوا به خصوص در فصل های بهار و تابستان

6. گرانی سوخت برای مصارف گرمایشی.

7. گرانی حمل و نقل شهری و بین شهری.

8. ممنوعیت اشتغال دانشجویان.

9. روند طولانی معادل سازی مدارک تحصیلی.

معادل سازی مدارک

بر اساس قوانین کشور لبنان تمامی مدارک خارجی باید توسط وزارت تربیت و تعلیم عالی این کشور معادل سازی شود و معادل سازی مدارک حاصل از مدارس و دانشگاه های ایران نیز در لبنان از این قاعده مستثنی نیست و دانشجو یا وکیل قانونی ایشان باید با در دست داشتن پاسپورت و مدارک مورد نیاز برا ی اخذ آن اقدام کند. معادل سازی از مدرک دیپلم و ریز نمرات آن شروع می شود تا مقاطع بالاتر نیز به همین شیوه ادامه می یابد. مدت زمان معادل سازی مدارک به این ترتیب است:

1. مدرک دیپلم و ریز نمرات آن: بین یک هفته تا یک ماه با هزینه تقریبی بیست دلار آمریکا.

2. مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد: بین شش ماه تا پانزده ماه با هزینه تقریبی چهل دلار آمریکا.

به علت ارسال مدارک به ایران و تأیید مجدد آنها توسط دانشگاه های ایرانی روند معادل سازی کارشناسی و کارشناسی ارشد طولانی میباشد. به همین دلیل اکثر دانشگاههای لبنان با رسید دریافت مدارک صادره از وزارت تربیت و تعلیم عالی اقدام به ثبت نام میکنند به جز دانشگاه ملی لبنان که ثبت نام را با مدارک کامل انجام میدهد. دانشگاه امام اوزاعی استثناً با مدارک ترجمه شده رسمی به زبان عربی که به تایید سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت و همچنین وزارت خارجه لبنان رسیده باشد اقدام به ثبت نام میکند.