حتما شنیده یا خوانده اید که امام موسی صدر در لبنان برای کاستن اختلافات مسلمانان و مسیحیان، و شیعیان و اهل سنت تلاش می کرد. شاید ندانید امام موسی صدر با مفتی اهل سنت لبنان بارها صحبت و نامه نگاری کرد تا مسائل مختلفی مثل استهلال و اذان برای تمام مسلمانها یکپارچه و یک شکل شود. هرچند وی جواب مثبتی نداد و اصلا نمی توانست چنین تصمیم های بزرگی بگیرد.

امام موسی صدر شخصیت عجیبی بود. او با تمام شخصیت ها دیدار می کرد و می توانست بر آنها تاثیر بگذارد. جالب است بدانید او با ملک عبدالله که در آن زمان ظاهرا فرمانده گارد پادشاهی بود، دوست بود. اگر امام موسی صدر بود، مطمئنا امروز نه ما ملک عبدالله و پادشاه جدید را لعن و فحش می دادیم نه آنها ما را تکفیر می کردند و می کشتند.

چرا؟ زیرا اصلا اینقدر از هم جدا نمی شدیم و تن به خواسته دشمنان اسلام نمی دادیم که اسلام از داخل تضعیف شود. هرچند در این موضوع، تقصیر عمده بر گردن طرف مقابل است که با وجود اقدامات و رفتارهای وحدت جویانه شیعیان، خود را به کوچه ی بی عقلی زده و افراط و عدم منطق را سرلوحه حرکت خود قرار دادند.

مجموعه ۱۲ جلدی مسیرة الامام السید موسی الصدر چندی پیش در لبنان توسط حرکت امل مجددا به چاپ رسید. این مجموعه حاوی اطلاعات بسیار ارزشمندی از وقایع روزانه و اسناد مرتبط با امام موسی صدر است. تحقیق و جمع آوری این مجموعه به کوشش مرحوم حاج یعقوب ضاهر انجام شده است. انتشار چاپ دوم که با تصحیحات و ۹۳ سند و نوشته اضافه همراه بود، به دلایل امنیتی در لبنان بدون سر و صدا صورت گرفت و مراسم رونمایی برای آن برگزار نشد. صرفا در نمایشگاه بین المللی کتاب بیروت توسط یکی از انتشاراتی های لبنانی عرضه شد. مجموعه ارزشمند مسیرة الامام السید موسی الصدر با قیمت اندک که تنها هزینه چاپ را پوشش می دهد، در دفاتر حرکت امل در اختیار محققین و مورخین قرار می گیرد.
در آینده قرار است سایتی مخصوص این مجموعه با هدف تسهیل جستجو و تحقیق محققان راه اندازی شود.

امام موسی صدر را مصلح بزرگ شیعیان لبنان می دانند. حتی یک اسقف بزرگ مسیحی گفته بود باید تاریخ لبنان را به دو قسمتِ قبل از امام موسی صدر و بعد از امام موسی صدر تقسیم کرد.
شیعیان لبنان که در زمان سلطنت عثمانی تحت ظلم و ستم و تعقیب و کشتار بودند، پس از استعمار فرانسه، مورد بی توجهی کامل قرار گرفتند. نه مدرسه ای داشتند نه بیمارستانی، نه کار و درآمدی. اغلب شیعه ها، با کارهای پَست مثل واکسی، رفتگری، کارگری، نگهبانی یا خرید و فروش مواد مخدر امرار معاش می کردند. حضور آنها در ادارات دولتی و شرکتهای خصوصی، در حد پایین ترین کارمند و یا آبدارچی به چشم می آمد. تازه آن دسته بسیار خوش شانس بودند که استخدام شده بودند. بسیاری هم با مزدوری و جیره خوری در احزاب مختلف چپ و راست امرار معاش می کردند.

سمر، خانمی لبنانی، بسیار خوش قلب و خوش برخورد است. با اینکه مسیحی است و حجاب ندارد اما بسیار ساده، بی آلایش و بی آرایش است. از آن زن هایی است که ارزششان به مغز و قلبشان است نه در زر و زیورشان. همیشه با بلیز و شلواری ساده و پوشیده، دیدمش.

سمر، عاشق امام موسی صدر است. نمی دانم چطور با امام موسی صدر آشنا شده اما مطمئنا سنش قد نمی دهد که زمان حضور امام موسی صدر در لبنان را به یاد داشته باشد. هرچه بیشتر سخنان امام موسی صدر را خوانده، بیشتر علاقه پیدا کرده و به جایی رسیده که داوطلبانه با موسسه امام موسی صدر همکاری می کند.

سمر، برایم از تجاوز رژیم صهیونیستی در سال 2006 خاطره گفت. در روزهای جنگ، مدرسه ای در اشرفیه میزبان پناهندگان شیعه جنوب شده بود. سمر هم به همراه یک گروه مددکار، به مردم ساکن در مدرسه کمک می کرد. او از خاطرات تلخ و شیرین آن روزها چنین می گوید:

انقلاب اسلامی ایران حرکت امواج خروشان مردمی بود که از ظلم پادشاهان صبرشان لبریز شده بود و با دندان تیز کردن پادشاهان بی اراده برای نابودی دین و فرهنگ و اخلاق مردم، تحمل مردم تمام شد و همگی دست در دست هم،  به رهبری امام خمینی، مهره ی بی اراده و بی اقتدار استعمار را بیرون کردند.
با پیروزی انقلاب ایران معادلات منطقه و جهان به هم ریخت. معادلاتی که توسط قدرت های استعماری بر جهان دیکته می شد. نه گفتن به این معادلات باعث شد دشمنی و کینه ی ظالمان، برانگیخته شده و جنگ و تحریم و فشار بر این مملکت تحمیل کنند.
قبلا مطلبی از یک تاجر لبنانی نوشته بودم که به من گفت اگر انقلاب ایران نبود شاید عرق خور می شدم.
به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران و برای بررسی نظر لبنانی ها در مورد انقلاب ایران با دو جوان لبنانی صحبت کردم.
حسن متخصص شبکه و امور رایانه ای است. وی عقیده دارد انقلاب ایران در همه کشورها به سرعت منعکس نشد. خصوصا کشورهای پولدار عربی که مردم هیچ دلنگرانی نداشته و اصلا به سیاست کاری نداشتند. وی که در کودکی در کویت زندگی می کرده است می گوید:

لبنان سرزمین بسیار پیچیده ای است. پس از فروپاشی امپراطوری عثمانی و استعمار فرانسه در منطقه لبنان و سوریه و تشکیل دولت یهودی در فلسطین، استعمارگران، سرزمینهایی متشکل از طایفه های گوناگون را به عنوان کشور لبنان مرزبندی کردند. به جهت تنوع طوایف، این سرزمین همیشه دچار اختلافات بوده است. در لبنان هر طایفه ای تحت الحمایه یک کشور خارجی بود. آمریکا و فرانسه و حتی شوروی، حامی مسیحیان بودند، مصر و عربستان هم حامی اهل سنت. علویان هم مورد حمایت سوریه قرار داشتند. فقط شیعیان بودند که بی حامی و حتی بی رهبر بودند. به همین جهت لبنان همیشه شاهد نفوذ سیاستهای کشورهای مختلف و حتی نیروهای آنها بوده است.

جرج جرداق،

یک شاعر و ادیب لبنانی،

یک مسیحی اما عاشق مولای شیعیان کسی که بیش از بسیاری از ما نهج البلاغه را خوانده است. اقلا 40 دور!

در مراسم بزرگداشتی که ایران در بیروت برای وی ترتیب داد، اشخاص مختلفی صحبت کردند. یکی از آنها هادی جرداق، پسر جرج جرداق بود. سخنرانی او که همراه با چند خاطره جالب بود، با تشویق فوق العاده حاضرین همراه شد.

دیروز تجربه جالب، دلچسب و تازه ای در زمینه فیلمبرداری داشتم.

عصر دیروز نشستی در مورد امام موسی صدر در بیروت برگزار شد که شخصیت های مختلف علمی، دولتی، دینی و دوستداران امام موسی صدر در آن شرکت کردند. سخنرانان همگی با ذکر یاد و نام و عظمت امام موسی صدر، بر لزوم استفاده از فکر ایشان در شرایط حساس و پیچیده کنونی تاکید کردند و برای بازگشت ایشان دعا کردند.

پنج فیلمبردار بودیم. هرکدام از شبکه و موسسه ای. اولا خیلی احساس خوبی است وقتی می بینی دوربینت از بقیه پیشرفته تر و حرفه ای تر است. دوم اینکه در اول جلسه متوجه شدم صدای میکروفون بیسیم (بقول صدا سیمایی ها: هاش اف) نویز دارد. این اتفاق برای فیلمبردار شبکه الجدید هم رخ داده بود. اول فکر کردیم نویز از سیستم صوتی سالن است. اما بعد فهمیدیم میکروفون هر دوی ما روی یک کانال در حال ارسال است. لذا یکی را خاموش کردیم و از یک میکروفون هردویمان صدا گرفتیم. تجربه همکاری جالبی بود.

هرچند از قدیم الایام حوزه های نجف و سپس قم برای تربیت طلاب علوم دینی مشهور بودند و جوانان طالب علم دین، به نجف و قم سفر می کردند اما در لبنان هم مراکز و حوزه های کوچکی وجود داشت. در گذشته های دور که علمای بزرگ شیعه در لبنان حضور داشتند بسیاری از دهکده های جبل عامل علمای بزرگی به جامعه شیعیان تقدیم کردند. پس از سالهای ظلم و جور عثمانی و کشتار شیعیان، بسیاری از علما به کشورهای دیگر پناه بردند. آن زمان حوزه نجف اشرف بسیار معروف و علمی و تاثیرگذار بود. بعد از ظهور صدام و کشتار علمای شیعه و فشار بر حوزه و علما، علما و قدرت علمی حوزه به قم منتقل شد. 

هرچند حوزه های لبنان در صده اخیر به قدرت علمی و شهرت حوزه های نجف و قم نبوده اما توانسته به سهم خود، طلابی را تربیت کرده و لااقل مدارج اولیه را برای آنها فراهم کند. با ورود امام موسی صدر به لبنان، ایشان علاوه بر تمام خدماتش برای رفع محرومیت مردم، به مسائل حوزه و تربیت علمای دین توجه داشت. لذا نادی الامام الصادق را تاسیس نمود که بعد از چندی تبدیل شد به معهد الدراسات الاسلامیه، یعنی دانشکده علوم اسلامی. پس از تاسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان، در راستای قانون مند کردن اقدامات مختلف در طایفه شیعه، قوانین و دستورالعمل هایی برای حوزه های شیعه تدوین کردند.

حوزه های زیادی در لبنان وجود دارند. مثلا حوزه سید محمد حسین فضل الله در ضاحیه، حوزه بعلبک، حوزه رسول اکرم برای برادران و حوزه سیدة الزهراء برای خواهران وابسته به جامعة المصطفی، حوزه امام علی، حوزه امام خمینی، و....

حوزه رسول اکرم در مراحل سطح یک تا پنج (دکترا و اجتهاد) دروسی ارائه می کند. دروس به عربی تدریس می شود و بین سن 18 تا 27 سال دانشجو می پذیرد. اولویت پذیرش برای قاریان و حافظان قرآن، اشخاص دارای قابلیت های شاخص و بالا، نمره بالا در امتحان ورودی، دانستن چند زبان بین المللی، مولفین کتب و فعالیتهای دینی و فرهنگی است.

برای اطلاعات جزئی تر به سایت این حوزه مراجعه فرمایید.

پ.ن: اطلاعات بیشتری رو ترجمه نکردم چون کسی که می خواهد وارد این حوزه شود باید زبان عربی را کامل بلد باشد. پس خودش سایت را زیر و رو کند بهتر است.